در سالهای اخیر، یک روند آرام اما نگرانکننده پدیدار شد: در حالی که کشورها برای بهبود از همهگیری کووید-۱۹ و سایر شوکها تلاش میکردند، کمکهای رسمی توسعه (official development assistance) - بودجه کمکی از کشورهای ثروتمند که به نجات و بهبود زندگی در کشورهای فقیرتر کمک میکند - به طور پیوسته کاهش یافت. و سپس، امسال، به یکباره سقوط کرد.
کاهشهای پیشنهادی دولت ترامپ در بودجه بهداشت و توسعه به درستی به دلیل مقیاس و دامنه خود، بیشترین توجه را به خود جلب کرده است - آمریکا با اختلاف بزرگترین اهداکننده جهان است و سال گذشته نزدیک به 70 میلیارد دلار به کمکهای بینالمللی اختصاص داد. اما آنها به هیچ وجه تنها نیستند. بریتانیا، فرانسه و هلند همگی برنامههایی را برای کاهش بودجههای کمکی خود به میزان حدود یک سوم اعلام کردهاند و احتمالاً دیگران نیز از این روند پیروی خواهند کرد. مجموع این مبالغ به دهها میلیارد دلار کسری اضافی میرسد.
در نتیجه، دستاوردهای فوقالعادهای که جهان در این قرن به دست آورده است، که بخش زیادی از آن به لطف کمکها بوده است - کاهش نرخ مرگ و میر مادران و کودکان در سطح جهان به نصف و نجات میلیونها نفر از بیماریهای کشنده از جمله اچآیوی (HIV)، سل (TB) و مالاریا - اکنون در معرض خطر قرار دارد. و این همه در حالی اتفاق میافتد که فقیرترین کشورهای جهان با پیامدهای ناشی از همهگیری و سختترین بادهای مخالف اقتصاد کلان در بیش از یک نسل دست و پنجه نرم میکنند. تورم مداوم، نرخهای بهره بالا و بدهیهای فلجکننده منجر به این شده است که بیش از نیمی از کشورهای آفریقایی اکنون بیشتر از آنچه برای مراقبتهای بهداشتی یا آموزش صرف میکنند، برای پرداخت بدهی هزینه کنند.
با در دسترس بودن منابع جهانی کمتر، این نکته حیاتی است که پول اهدایی باقیمانده به مداخلات اثباتشدهای اختصاص یابد که بیشترین بهبود را در سلامت و پتانسیل انسانی ایجاد میکنند. این مداخلات بازدههای اجتماعی عظیمی دارند - که بر اساس جانهای نجات یافته و کاهش فقر سنجیده میشود - و آنها را برای کمکهای مالی و سایر وجوه کمهزینه مناسبتر میکند. به عنوان مثال، یک مطالعه در 73 کشور که توسط گاوی (Gavi)، یک اتحاد بینالمللی که واکسنها را در کشورهای فقیر تأمین میکند، پشتیبانی میشوند، نشان داد که هر دلاری که صرف واکسن میشود، از طریق کاهش هزینههای بهداشتی، افزایش بهرهوری و سایر مزایا، 54 دلار بازدهی برای جوامع به همراه دارد.
با این معیار، دو مورد از بهترین سرمایهگذاریهایی که جهان تا به حال انجام داده است، تأمین بودجه واکسن گاوی و صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا است. این دو با هم، تخمین زده میشود که 82 میلیون نفر را در این قرن نجات دادهاند. گاوی به تنهایی به کاهش مرگ و میر کودکان در برخی از فقیرترین کشورهای جهان کمک کرده است. اگر آمریکا به پیشنهاد خود مبنی بر قطع حمایت از گاوی عمل کند، میزان مرگ و میر مشابه یک همهگیری جدید خواهد بود.
گاوی و صندوق جهانی هر دو در سال جاری با دورههای تجدید منابع مواجه هستند و شایسته تأمین بودجه کامل هستند. دولتها و نیکوکارانی که از آنها حمایت میکنند، مدلی را در پیش خواهند گرفت که بیشترین بهره را از مشارکت با بخش خصوصی میبرد، هزینهها را با گذشت زمان کاهش میدهد و دولتها را با ایجاد ظرفیت وزارتخانههای بهداشت محلی به سمت خودکفایی سوق میدهد. نوزده کشور، از جمله ویتنام و اندونزی، با موفقیت از حمایت گاوی فارغ التحصیل شدهاند و اکنون برنامههای ایمنسازی خود را خود تأمین میکنند، و بسیاری دیگر، از غنا تا بنگلادش، گامهای بزرگی در جهت انجام این کار برمیدارند.
برخی امیدوارند که اهداکنندگان خصوصی مانند بنیاد گیتس بتوانند این خلاء را پر کنند. اما حتی با وجود اینکه سازمان ما هزینهها را به 9 میلیارد دلار در سال افزایش میدهد، غیرواقعی است که فکر کنیم کمکهای خصوصی میتوانند با کاهش کمکهای عمومی، کمبود را جبران کنند. همچنین نمیتواند با تخصص یا دسترسی دولتها در ارائه محصولات و خدمات مطابقت داشته باشد.
در حالی که بنیاد گیتس تا به امروز نزدیک به 16 میلیارد دلار برای تلاشهایی مانند گاوی، صندوق جهانی و ابتکار جهانی ریشهکنی فلج اطفال ارائه کرده است، سازمانهایی مانند ما نمیتوانند همه کارها را انجام دهند. مزیت اصلی نسبی ما در نوآوری و ریسکپذیری و رسیدگی به شکستهای بازار است که بخش دولتی و شرکتهای خصوصی نمیتوانند یا نمیخواهند. ما بر تحقیق و توسعهای تمرکز میکنیم که پتانسیل تغییر نحوه مبارزه ما با بیماری و فقر را دارد.
به همین منظور، بنیاد گیتس در حال تأمین بودجه برای توسعه تشخیصها، درمانها و واکسنهای جدید برای اچآیوی (HIV)، مالاریا و سل (TB) است. گونههای جدیدی از محصولات مقاوم به خشکی و گرما که میتوانند به کشاورزان در سازگاری با تغییرات آب و هوایی کمک کنند. درمانهای جدیدی که میکروبیومهای کودکان را هدف قرار میدهند و به نجات آنها از سوء تغذیه شدید کمک میکنند. و ابزارهای جدید مجهز به هوش مصنوعی (AI) که میتوانند تحولاتی در شمول مالی، مراقبتهای بهداشتی اولیه و آموزش پایه ایجاد کنند.
ما به حمایت از این و سایر اقدامات ادامه خواهیم داد زیرا معتقدیم اینها سرمایهگذاریهای هوشمندانهای هستند که دنیایی امنتر، باثباتتر و مرفه تر را تقویت میکنند. و از آنجایی که ما معتقدیم همه زندگیها ارزش یکسانی دارند و ثروتمندان - چه افراد باشند و چه کشورها - موظف هستند به نیازمندان کمک کنند.
نشانههای مثبتی وجود دارد که دیگران در حال پیشرفت هستند. در آسیا و خاورمیانه، اهداکنندگان جدید - از جمله کشورهایی که زمانی خود از کمکها بهرهمند میشدند - در حال افزایش کمکهای خود هستند. نسل جدیدی از نیکوکاران در حال ظهور است. و مهمتر از همه، رهبران در سراسر جنوب جهانی متعهد به افزایش جمعآوری درآمدهای داخلی و بهبود کارایی و شفافیت در خدمت به شهروندان خود هستند. یک مثال خوب، سیستم شناسایی دیجیتال هند است که مردم را به ابزارهای مالی و خدمات دولتی متصل میکند و در عین حال درآمدهای مالیاتی را افزایش میدهد.
اما آنها برای انجام این کار به طور موثر به زمان و حمایت نیاز دارند. حتی اگر همه این اقدامات انجام شود، شدت و سرعت کاهشهای اخیر کمک، تضمین میکند که مسیر پیشرفت آینده ناهموار خواهد بود. سال آینده احتمالاً اولین گام مهم به عقب در پیشرفت توسعه در این قرن خواهد بود - به ویژه برای کودکانی که در کشورهای فقیرتر زندگی میکنند، که برای جلوگیری از بیمار شدن به واکسنهای اهدایی تکیه کردهاند، یا به یک پشهبند نیاز دارند تا از آنها در برابر مالاریا محافظت کند.
با تمرکز منابع موجود بر سرمایهگذاریهایی که میدانیم بهترین عملکرد را دارند، هنوز هم میتوان بدترین ضربهها را کاهش داد و از پیشرفتهای علمی هیجانانگیز در دست ساخت بهرهبرداری کرد. اگر این کار را انجام دهیم، در نهایت به پیشرفتهای انسانی بیشتری نسبت به آنچه در ربع قرن گذشته دیدیم، کمک خواهد کرد.
مارک سوزمن مدیرعامل بنیاد گیتس است.