دونالد ترامپ هشت سال پیش در سخنرانی افتتاحیه خود از «کشتار آمریکایی» سخن گفت. در روزهای اخیر، او چیزی مشابه را در سراسر اقتصاد جهان گسترش داده است: مشکلی که به قول خودش، تنها او می‌توانست آن را حل کند، تبدیل به چیزی شده است که تنها او آن را جهانی کرده است.
تعرفه‌های سنگینی که در 2 آوریل اعلام شد - و تلافی‌هایی که برانگیخت - در حال ایجاد ویرانی است. هنگامی که بورس نیویورک در 7 آوریل باز شد، شاخص S&P 500 سهام بزرگ آمریکا دوباره سقوط کرد و به قلمرو بازار نزولی نزدیک شد. هر چیزی بالاتر از 4٪ کاهش تا پایان روز، شدیدترین سقوط سه روزه از سال 1987 را رقم می‌زد و از بدترین دوره‌ها پس از ورشکستگی Lehman Brothers در سال 2008 یا هر معادل آن در طول همه‌گیری کووید-19 پیشی می‌گرفت. نقاط عطف مشابهی مانند سنگ قبرها در سراسر چشم‌انداز بازار پراکنده شده‌اند. در هنگ کنگ، شاخص Hang Seng در 7 آوریل بیش از 13٪ سقوط کرد، که بدترین سقوط یک روزه آن از زمان بحران مالی آسیا در سال 1997 بود.
آیا آقای ترامپ ناراحت است؟ به نظر نمی‌رسد. او در 4 آوریل در شبکه اجتماعی خود ویدیویی را بازنشر کرد که ادعا می‌کرد او "عمداً" در حال سقوط دادن بازار سهام است - تا بازده اوراق قرضه دولتی را کاهش دهد، بنابراین به بدهی عمومی اجازه می‌دهد ارزان‌تر تامین مالی شود. او پس از یک آخر هفته گلف در فلوریدا، توضیح دیگری در طول پرواز خود به واشنگتن داد. او با حضور اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری بدبخت آمریکا، در پشت سرش گفت: "من نمی‌خواهم چیزی پایین بیاید، اما گاهی اوقات باید برای درست کردن چیزی دارو مصرف کنید."
آن چیزی که او می‌خواهد درست کند همیشه واضح نبوده است. آیا تعرفه‌های او برای جبران کمبود درآمد دولت، عدم همکاری در زمینه قاچاق مواد مخدر یا موانع ناعادلانه برای صادرات آمریکا در نظر گرفته شده است؟ او در 6 آوریل مشکلی را که بر آن تاکید کرد، کسری تجاری آمریکا بود - نه تنها عدم تعادل کلی کشور با بقیه جهان، بلکه کسری دوجانبه آن با شرکای تجاری منفرد. او گفت موانع اروپا بر سر راه صادرات آمریکا "بخش زیادی از ثروت ما را گرفته است". او استدلال کرد که حتی اگر هر دو طرف به یک توافق فرضی برای حذف تعرفه‌های خود برسند، برای جبران تجارت نامتعادل گذشته کافی نخواهد بود.
او در مورد سایر اقتصادها نیز به همان اندازه سازش ناپذیر بود. او به اشتباه گفت: "ما یک تریلیون دلار کسری با چین داریم." (رقم واقعی، از جمله خدمات، 263 میلیارد دلار در سال 2024 بود.) "مگر اینکه آن مشکل را حل کنیم، من معامله نخواهم کرد."
به نظر می‌رسد شی جین پینگ، رهبر چین نیز تمایلی به معامله ندارد. دولت او در 4 آوریل با اقدامات مخرب تجاری خود علیه "قلدری" آمریکا مقابله کرد. این کشور از افزایش 34 درصدی تعرفه‌ها بر کالاهای آمریکایی خبر داد که با افزایش تعرفه‌هایی که آقای ترامپ در 2 آوریل ارائه کرد، مطابقت داشت. چین همچنین شرکت‌های آمریکایی بیشتری را در معرض محدودیت‌های سرمایه‌گذاری یا تحقیقات ضد انحصار قرار داد و همچنین صادرات هفت نوع فلز کمیاب به آمریکا را محدود کرد.
در 7 آوریل، روزنامه People’s Daily، روزنامه حزب کمونیست، مقاله‌ای بردبارانه در مورد جنگ تجاری در صفحه اول خود منتشر کرد (درست زیر خبر مهمتر اینکه اندیشه‌های آقای شی درباره نوسازی چین به زبان اسپانیایی ترجمه شده است). در این مقاله اصرار شده بود که چین هنوز فضا برای تسهیل سیاست پولی و گسترش محرک مالی در صورت لزوم دارد. همچنین ادعا شده بود که جهان اکنون می‌فهمد که پیش‌بینی‌پذیری چین آن را به پناهگاهی امن در برابر "عدم اطمینان" آمریکا تبدیل می‌کند. در آن وعده داده شده بود: "آسمان سقوط نخواهد کرد."
به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران این پیام را از دست داده‌اند. هنگامی که بازارهای چین در 7 آوریل پس از یک آخر هفته سه روزه دوباره باز شدند، به شدت سقوط کردند. بسیاری از سهام به حد پایین روزانه 10 درصد رسیدند. بعد از ظهر، Central Huijin، بازوی داخلی صندوق ثروت حاکمیتی چین، اعلام کرد که دارایی سهام خود را افزایش داده است. این امر به محدود کردن کاهش به کمتر از 8 درصد در بازار شانگهای تا پایان معاملات کمک کرد. با این وجود، شاخص Hang Seng Tech، که در ماه‌های اخیر به دلیل تجدید خوش‌بینی در مورد هوش مصنوعی چین به شدت افزایش یافته بود، بیش از 17 درصد سقوط کرد که بزرگترین کاهش آن از زمان آغاز به کار آن در حدود پنج سال پیش است.
کشتار مشابهی در جاهای دیگر نیز وجود داشت. شاخص Topix ژاپن بیش از 7 درصد سقوط کرد و همچنین شاخص Straits Times سهام سنگاپور نیز سقوط کرد. این شهر-ایالت در معرض تجارت جهانی قرار دارد: صادرات، که بسیاری از آنها حاوی ارزش افزوده در خارج از کشور هستند، بالغ بر بیش از 170 درصد از تولید ناخالص داخلی آن است. لارنس وونگ، نخست وزیر سنگاپور، در یک سخنرانی تلویزیونی غم انگیز، تعرفه‌های آمریکا را با موج محدودیت‌ها در تجارت در دهه 1930 مقایسه کرد. او گفت: "آرامش و ثباتی که زمانی می‌شناختیم به زودی باز نخواهد گشت. ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که قوانینی که از دولت‌های کوچک محافظت می‌کردند، همچنان پابرجا باشند." در اروپا، Euro Stoxx 50 4 درصد دیگر سقوط کرد و کاهش آن را از زمان اعلام تعرفه‌های آقای ترامپ به بیش از 12 درصد رساند.
ترس از کاهش شدید اقتصاد جهانی نیز در بازارهای کالاها موج می‌زند. قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (West Texas Intermediate crude)، یک معیار، به زیر 60 دلار در هر بشکه سقوط کرد، در حالی که درست قبل از اعلام تعرفه‌ها 71 دلار بود.
چه مقدار درد در پیش است؟ هفته گذشته، سرمایه‌گذاران خرده‌فروش شجاع، سهام آمریکایی را حتی با کاهش شدید ارزش آنها خریداری کردند. به گفته JPMorgan Chase، یک بانک، معامله گران فردی در جریان آشفتگی بازار در 3 آوریل 4.7 میلیارد دلار سهام خریداری کردند که بزرگترین جریان ورودی روزانه در یک دهه اخیر بود. آیا این شهامت از دو روز ضرر بیشتر جان سالم به در خواهد برد؟
به نظر می‌رسد که چیزی خواهد شکست. کارگزاران آمریکایی در ماه فوریه 918 میلیارد دلار بدهی مارجین گزارش کردند - وام‌هایی که برای خرید اوراق بهادار دریافت شده‌اند. در جریان فروش، وام دهندگان اغلب یک درخواست مارجین می‌دهند و خواستار وثیقه بیشتر برای پوشش خسارات وام گیرنده می‌شوند. اگر آنها فاقد وجه نقد برای پرداخت این درخواست باشند، حتی خوشبین‌ترین افراد نیز مجبور به فروش خواهند شد. در مقیاس بزرگ، این خواسته‌ها می‌تواند یک مارپیچ نزولی را عمیق‌تر کند، زیرا فروش اجباری قیمت‌ها را کاهش می‌دهد و دیگران را نیز مجبور به فروش می‌کند.
در پروازش به واشنگتن از آقای ترامپ پرسیده شد که آیا آستانه ای از درد بازار وجود دارد که او تمایلی به تحمل آن ندارد یا خیر. از او پرسیده شد، آیا "ترامپ پوت" وجود دارد؟ پاسخ او امیدوارکننده نبود: "من فکر می‌کنم سوال شما بسیار احمقانه است."
در میان کشتار جهانی، تعدادی از سهام جایگاه خود را حفظ کردند. در ژاپن، شرکت Oriental Land Company کمتر از 1 درصد سقوط کرد. این شرکت املاک بیشتر به دلیل اداره اقامتگاه دیزنی توکیو شناخته شده است. فقط دونالد داک می‌تواند در برابر دونالد ترامپ مقاومت کند.
یادداشت ویراستار (7 آوریل 2025): این داستان از زمان اولین انتشار به‌روزرسانی شده است.