یک پناهجوی افغان که با سرعت هشت گره دریایی در حال عبور از کانال مانش است، یک استرالیایی نزدیک به بازنشستگی، و والد یک کودک با نیازهای ویژه، یک وجه مشترک دارند: هر کدام بیشتر از آن چیزی میدانند که دولت بریتانیا تصور میکند.
دولت بریتانیا مدتهاست فرض میکند که مردم، بهطور کلی، از تعهدات دولت بیاطلاع هستند. اما به طور فزایندهای، عکس این قضیه صادق است: مردم بیش از حد میدانند. این دانش از منابع عجیبی به دست میآید. تیکتاک منبع اطلاعاتی برای افرادی است که سعی در درخواست پناهندگی دارند. انجمنهای ردیت (Reddit)، مانند r/DWPhelp، راهنماییهای تخصصی به افرادی ارائه میدهند که با وزارت کار و بازنشستگی (DWP) سروکار دارند. میمهای مربوط به استحقاقهای رفاهی که در واتساپ و فیسبوک (که به طور فزایندهای به خانه سالمندان شباهت پیدا کرده) به اشتراک گذاشته میشوند، بهتر از هر کمپین دولتی اطلاعرسانی میکنند. چه اتفاقی میافتد وقتی مردم زرنگتر از آن چیزی باشند که دولت تصور میکند؟
برخی پیامدها مختلط هستند. دولتها مدتهاست برای ثبتنام سالمندان جهت دریافت اعتبار بازنشستگی (pension credit)، که درآمد بازنشستگان کمدرآمد (OAPs) را تکمیل میکند، با مشکل مواجه بودهاند. تا همین اواخر، یک سوم بازنشستگان واجد شرایط برای چیزی که سالانه تا ۴۳۰۰ پوند (۵۶۰۰ دلار) ارزش داشت، درخواست نمیدادند. تصمیم حزب کارگر برای حذف کمکهزینه کمارزشتر سوخت زمستانی (به ارزش حدود ۳۰۰ پوند) برای همه به جز کسانی که اعتبار بازنشستگی دریافت میکنند، این وضعیت را تغییر داد. موجی از تشویقهای بیننسلی در شبکههای اجتماعی باعث شد که این بار، بازنشستگان واقعاً برای پول رایگان ثبتنام کنند. حدود ۲۳۵٬۰۰۰ نفر در پی این اعلامیه برای اعتبار بازنشستگی درخواست دادند که ۸۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش نشان میدهد. قطع کمکهزینه سوخت زمستانی یک اقدام صرفهجویانه بود. اکنون هزینههای کمتری را صرفهجویی خواهد کرد.
پیامدهای دیگر منفی هستند. وقتی راههای گریز بعید ظاهر میشوند، به سرعت وایرال میشوند. بریتانیا در حال اصلاح قوانین خود در مورد پرداختهای معوقه سهم بیمه ملی (national-insurance contributions) برای واجد شرایط شدن دریافت مستمری بازنشستگی است. این امر باعث ایجاد تنشهایی در استرالیا شده است. سه سال کار در بریتانیا - که در میان استرالیاییها رایج است - برای واجد شرایط شدن دریافت بخشی از مستمری دولتی کافی است، اگر فرد مایل باشد هفت سال سهم معوقه را در مجموع به مبلغ چند هزار پوند پرداخت کند. با توجه به اینکه مستمری دولتی از زمان بازنشستگی سالانه حداقل ۳۰۰۰ پوند ارزش دارد، معامله خوبی است. راهنماهای چگونگی انجام این کار در اینستاگرام منتشر شد. تا ۲ میلیون نفر میتوانند واجد شرایط باشند، حتی اگر تعداد کمی احتمالاً درخواست دهند. این کلاهبرداری نیست؛ بلکه افرادی هستند که استحقاقهای خود را مطالبه میکنند در حالی که کمتر کسی فکر میکرد این کار را بکنند.
اتکا به ناآگاهی در مورد استحقاقها مدتهاست که ابزار دولت بریتانیا بوده است. وقتی نوبت به پناهندگی میرسد، دیگر کارساز نیست. پناهجویان در کاله (Calais) دانش دقیقی از سیستم پناهندگی بریتانیا و اتحادیه اروپا دارند. باز هم، دانش از همان منابع سرچشمه میگیرد: در تیکتاک قاچاقچیان خدمات خود را تبلیغ میکنند، در حالی که مشاوره در مورد جزئیات سیستم پناهندگی بریتانیا آزادانه در اپلیکیشنهای پیامرسان دست به دست میشود. بریتانیا، مانند بسیاری از کشورهای اروپایی، تعهدات پناهندگی سخاوتمندانهای را با این انتظار که افراد کمی خواهند آمد، معرفی کرد. اکنون تعداد زیادی میآیند.
میزان پایین مطالبه (Low take-up) عنصر پنهان بسیاری از مزایای بریتانیاست. این بدان معناست که دولت بریتانیا گاهی میتواند سخاوتمند باشد. تحت طرح موبیلیتی (Motability scheme)، افراد معلول میتوانند کمکهزینه جابجایی (mobility allowance) به ارزش حدود ۷۵ پوند در هفته را با یک خودرو معاوضه کنند. به لطف یارانهها و تضمینهای مختلف دولتی - از آنجایی که دولت مستقیماً به موبیلیتی پرداخت میکند، هزینه استقراض آن پایین است و همچنین از مالیات بر ارزش افزوده معاف است - این یک معامله عالی است. هزینه اجاره یک BMW i4 از یک شرکت لیزینگ معمولی حدود ۶۵۰ پوند در ماه است؛ در طرح موبیلیتی نصف این مبلغ است. حدود ۸۱۵٬۰۰۰ نفر از موبیلیتی استفاده میکنند. ۱.۶ میلیون نفر دیگر نیز واجد شرایط آن هستند. برخی پول نقد را ترجیح میدهند. بسیاری دیگر نیز به سادگی هنوز نمیدانند این طرح چقدر ارزش خوبی دارد. به لطف تیکتاک، ردیت و ایکس (X)، به زودی خواهند دانست.
چه اتفاقی میافتد وقتی همه سعی کنند آنچه را که به آنها تعلق دارد مطالبه کنند؟ تأمین نیازهای ویژه (Special-needs provision) نمونهای ناگوار است. طرحهای آموزشی، بهداشتی و مراقبتی (Education, Health and Care plans - EHCPs) به والدین اجازه میدهد در صورتی که فرزندشان مشکلات یادگیری داشته باشد، مزایایی به ارزش دهها هزار پوند را مطالبه کنند. تعداد کودکان تحت پوشش این طرحها از کمتر از ۲۴۰٬۰۰۰ نفر در سال ۲۰۱۴ به نزدیک ۶۰۰٬۰۰۰ نفر در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است. بخشی از این افزایش به دلیل افزایش موارد است. اما اغلب، به دلیل افزایش آگاهی است. مردم متوجه شدهاند که کمک در دسترس است. آنها با انبوهی از مشاورهها، از ردیت گرفته تا مامزنت (Mumsnet)، یک تالار گفتگوی تأثیرگذار، تا تیکتاک، راهنمایی میشوند. نتیجه؟ حدود ۲۰ شورا تنها به دلیل تأمین نیازهای ویژه در معرض خطر ورشکستگی قرار دارند.
هجوم به سیستم رفاه
بحثها پیرامون سخاوتمندی دولت بریتانیا در اتهامات کلاهبرداری گم میشود. تنها بخشی از مردم در حال سوءاستفاده از سیستم هستند. کاهش تعهدات دولت به افرادی که واقعاً نیازمند هستند، تنها گزینه برای صرفهجویی واقعی در هزینههاست. همچنین دردناکترین گزینه است. از تمام اقداماتی که دولت کارگر تاکنون انجام داده است، کاهش ۵ میلیارد پوندی مزایای معلولیت (disability benefits) سمیترین آنها بوده است. در ابتدا قرار بود ۸ میلیارد پوند صرفهجویی شود. دفتر مسئولیت بودجه (Office for Budget Responsibility) فکر میکرد که به سختی نیمی از این مبلغ صرفهجویی خواهد شد، زیرا مردم سیستم را دور میزنند. غلبه بر تیکتاک آسان نیست.
اگر مردم در برخورد با دولت زرنگتر شدهاند، شاید به این دلیل است که نسبت به آینده آن بدبینتر هستند. طبق گزارش موسسه مطالعات مالی (Institute for Fiscal Studies)، حدود یک سوم مردم فکر نمیکنند تا ۳۰ سال آینده مستمری بازنشستگی وجود داشته باشد. این امر انگیزهای برای مردم ایجاد میکند تا هر چه میتوانند امروز بگیرند. این شبیه به هجوم بانکی (bank run) است: مردم فکر نمیکنند دولت بتواند فردا به تعهدات خود عمل کند، بنابراین هر چه میتوانند امروز برداشت میکنند. یک هجوم به سیستم رفاه (welfare run) در جریان است.
جلوگیری از آن به انتخابهای ناخوشایندی منجر میشود. دولت میتواند تعهدات بیشتری را کاهش دهد، چه به بازنشستگان، چه به معلولان یا پناهجویان، یا میتواند راههایی برای پرداخت آنچه وعده داده است بیابد. با توجه به وضعیت مالیاش، این به یک چیز معنا میدهد: مالیاتهای بالاتر. هنگامی که تونی بلر توسط یک فعال در مورد گرایش حزب کارگر به راست به چالش کشیده شد، پاسخ داد: «بدتر از آن چیزی است که فکر میکنید، من واقعاً به آن اعتقاد دارم.» همین فرمول برای تعهدات دولت بریتانیا نیز صادق است: بدتر از آن چیزی است که فکر میکنید، مردم واقعاً به آنها استحقاق دارند. اکنون، به لطف تیکتاک، ردیت و امثال آنها، میدانند که استحقاق دارند.¦