در مارس 2018، یک فروند بوئینگ 787 دریم‌لاینر ایر ایندیا از دهلی نو به مقصد تل‌آویو پرواز کرد. این نه تنها اولین پرواز تجاری بین دو پایتخت بود، بلکه مهم‌تر از آن، اولین سرویس به اسرائیل بود که اجازه داشت از حریم هوایی عربستان سعودی عبور کند. این نتیجه دیپلماسی ماهرانه بود و دو سال قبل از امضای توافق‌نامه‌های ابراهیم رخ داد و اولین پیش‌نمایش از خاورمیانه «جدید» را ارائه کرد - خاورمیانه‌ای که به جای ایدئولوژی، درگیری و مقابله، بر اتصال، ثروت، تجارت و فناوری استوار است.
امروز، اخبار منطقه بدتر از سال های گذشته است. درگیری گسترده‌تر اسرائیل و ایران در کانون توجه قرار گرفته است، غیرنظامیان غزه در میان توافق آتش‌بس شکننده بین اسرائیل و حماس به محله‌های ویران‌شده بازمی‌گردند و فروپاشی رژیم اسد در سوریه تنش‌های منطقه‌ای را تشدید کرده است.
قتل اخیر زوی کوگان، یک خاخام 28 ساله اسرائیلی مولداویایی و فرستاده چاباد لوباویچ در ابوظبی، توسط عاملان تایید نشده، از سوی اسرائیل به عنوان یک حمله تروریستی طبقه بندی شده است. برای اسرائیلی‌ها، پرونده قتل کوگان دیدگاه دبی را به عنوان یک واحه ثبات و امنیت برای همه، از جمله یهودیان، به چالش کشید. این نشان می دهد که چگونه جنگ اسرائیل و حماس، آشتی عرب-اسرائیلی را که مشخصه روزهای پرشور پس از توافقنامه های ابراهیم بود، زمانی که گردشگران اسرائیلی مانند پایتخت اروپا به دبی سرازیر شدند، از ریل خارج کرده است.
برای کشوری مانند امارات متحده عربی که با افتتاح یک کنیسه و معبد هندو در خاک خود تکثرگرایی و هماهنگی بین ادیان را ترویج کرده است، حفاظت از دستاوردهای اجتماعی-سیاسی بسیار مهم است.
اما آیا ایده «خاورمیانه جدید» که رگه‌هایی از آن را می‌توان در آسمان‌خراش‌های دبی و طرح‌های نئوم، شهر آینده‌نگر که سعودی‌ها در نظر گرفته‌اند، دید، در 7 اکتبر 2023، زمانی که حماس حمله تروریستی جسورانه خود را علیه اسرائیل انجام داد، از بین رفت؟
مدت ها بود که صعود اقتصادی شهابی کشورهایی مانند امارات متحده عربی عمدتاً به دلیل سیاست های فردی دولت های خودشان رخ می داد. با این حال، پیشرفت منطقه‌ای امروز ممکن است مستلزم تجدید نظر در پایتخت‌های عربی در مورد اهمیت حل و فصل مسئله فلسطین یک بار برای همیشه باشد.
بسیاری از دانشمندان، روشنفکران و سیاستمداران بر این باورند که رویارویی با جنبه هایی از خاورمیانه «قدیم» که نادیده گرفته شده بود، مانند وضعیت سرزمین های فلسطینی و حقوق سیاسی فلسطینی ها، اکنون برای هر گونه حرکت منسجم رو به جلو برای جهان عرب، اسرائیل و ایران به یکسان محوری است. همچنین کسانی مانند مروان کابلان، محقق، وجود دارند که معتقدند که 7 اکتبر تا حدی، اگر نگوییم به طور کامل، برای خارج کردن پیشرفت‌های حاصل‌شده از ریل طراحی شده بود، مانند عادی‌سازی احتمالی روابط عربستان سعودی و اسرائیل و موفقیت ایده‌های بزرگ‌تر ژئواکونومیک، مانند کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) که در حاشیه اجلاس سران گروه 20 در سال 2023 اعلام شد.
آخرین جنگ بین اسرائیل و حماس در غزه، و همچنین گسترش آن به لبنان بین اسرائیل و حزب الله، به سرعت سیاست های منطقه ای کشورهای عربی را نیز تغییر داده است. واکنش زنجیره ای رویدادها - از توافق بین ریاض و تهران با میانجیگری چین گرفته تا فروپاشی سریع کنترل خانواده اسد بر سوریه پس از بیش از 50 سال حکومت آهنین - بار دیگر آرمان فلسطین را در کانون توجه قرار داده است. فلسطینی ها اغلب به عنوان یک بحران برای مدیریت سیاست های منطقه ای، از جمله توسط کشورهای عربی مورد استفاده قرار گرفته اند. اما اکنون با یافتن مجدد مخاطبان جهانی، این امر با حق تعیین سرنوشت فلسطینی ها تغییر خواهد کرد.
توافقنامه های ابراهیم که در سال 2020 توسط گروهی از کشورهای عربی به رهبری امارات متحده عربی و اسرائیل امضا شد، به دنبال عادی سازی روابط سیاسی و دیپلماتیک و تعیین مسیری به سوی نظم منطقه ای جدید بود. رفاه، پیشرفت اقتصادی، ادغام توسعه ای - به عبارت دیگر، پول - شعار امروز است.
قدرت های منطقه ای مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی در حال شرط بندی روی متحدان خود و پیگیری استقلال استراتژیک هستند. آنها علاوه بر روابط نزدیک با ایالات متحده، در حال گسترش تجارت و روابط سیاسی با چین و روسیه نیز هستند. در ماه ژوئیه، نیروی هوایی امارات متحده عربی و چین دومین رزمایش مشترک سالانه خود را در منطقه ناآرام سین کیانگ چین برگزار کردند، جایی که پکن خود را به سرکوب سیستماتیک و خشونت آمیز جمعیت مسلمان اویغور متعهد کرده است.
تصاویر ماهواره ای که این تمرینات را ثبت کرده است، نشان می دهد که امارات متحده عربی تجهیزات نظامی عمدتاً غربی خود، از جمله جنگنده های میراژ 2000 ساخت فرانسه و هواپیماهای ترابری سنگین سی-17 گلوبمستر ساخت آمریکا را به اعماق قلمروهای چین پرواز داد. در چارچوب روابط بین‌الملل رئیس‌جمهور سابق آمریکا جو بایدن - که یک رقابت «دموکراسی در مقابل استبداد» است - سلطنت‌های عربی جایگاه شیرینی برای شکوفایی پیدا کرده‌اند.
بی نظمی منطقه ای خاورمیانه یک کتاب قانون متفاوت و قدیمی تر دارد، جایی که دخالت دیرینه غرب، هم با حسن نیت و هم با بد نیتی - که با تمایل به تغییر شکل سیاست های منطقه ای مطابق با الزامات واشنگتن، لندن یا پاریس هدایت می شود - نتوانسته است نتایجی را ایجاد کند که منجر به پیشرفت پایدار شود.
مسئله تکراری ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی، نمونه بارز بازگشت قانون قدیمی است.
ایران، به عنوان بخشی از دو استراتژی بلندمدت خود برای حمایت از محور مقاومت همراه با حفظ موضع «دفاع رو به جلو»، از آرمان فلسطین برای اهداف خود استفاده کرده است - حمایت از حماس و حزب الله.
ترور مقامات ارشد حماس و حزب الله توسط اسرائیل در ماه های اخیر ضربات جدی به استراتژی منطقه ای ایران وارد کرده است، اما ایران پیروزی هایی را دور از میدان نبرد کسب کرده است. عادی سازی روابط آن با عربستان سعودی ادغام قدیمی با جدید است. در حال حاضر، سعودی ها از ایده عادی سازی روابط با اسرائیل کناره گیری کرده اند و در مقابل، تاسیسات نفتی عربستان سعودی که در سال 2019 توسط متحدان حوثی ایران در یمن مورد حمله قرار گرفت، از آن زمان در امان مانده است.
در حالی که این بدان معنا نیست که مبانی رقابت عربستان و ایران حل شده است، ریاض خود را به سمت بی طرفی سوق داده است تا تقابل آشکار به منظور محافظت از تنوع اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیکی در حال انجام خود بپردازد.
در میان تمام این تعاملات، بازگشت رئیس جمهور ایالات متحده دونالد ترامپ، جوکر مثال زدنی در عرصه سیاست است. در حالی که درست است که ترجیح خود ترامپ برای شخصیت بر سیاست ممکن است او را وادار کند تا همه طرف ها، از جمله اسرائیل، برای کاهش تنش و آتش بس های طولانی مدت تلاش کنند، انتظار نمی رود که او مداخله ایالات متحده را به دوران حضور نیروهای زمینی بازگرداند یا حتی ترویج دموکراسی را در اولویت قرار دهد.
اما ترامپ در زبان فارسی به عنوان یک بازاری نیز شناخته می شود، یعنی کسی که همیشه به دنبال یک معامله خوب است. اعراب، اسرائیلی ها و ایران به یکسان از این ویژگی آگاه هستند. تا حدی، این ممکن است دلیلی باشد که چرا ایران می تواند به عنوان یک دولت هسته ای در آستانه دستیابی به سلاح هسته ای راضی بماند تا ترامپ را در روایت خودبزرگ نمایی خود به عنوان رئیس جمهوری که جنگی را آغاز نکرد، محدود کند.
پایان جنگ کنونی اسرائیل و حماس و فشار برای راه حل دو دولتی بار دیگر به عنوان یک اجماع در منطقه در حال ظهور است. حکمت قدیمی یک طرح دو دولتی در سطح جهانی پیروز شده است، زیرا همچنان تنها نتیجه قابل اجرا روی کاغذ باقی مانده است - در درجه اول به این دلیل که هیچ گزینه قابل دوام دیگری برای دهه ها ارائه نشده است.
سناتور ایالات متحده، لیندزی گراهام، مشاور و محرم نزدیک ترامپ، گفته است که بهترین سیاست بیمه در برابر حماس "نه اشغال مجدد غزه توسط اسرائیل، بلکه اصلاح در جامعه فلسطین" است و تنها کشورهای عربی می توانند به آن دست یابند. اما به نظر نمی رسد بسیاری از رهبران در کشورهای عربی مشتاق به پذیرش مالکیت یک جانبه چنین وظیفه ای باشند، حتی در حالی که از مزایای اقدام نظامی اسرائیل برای برچیدن حماس و حزب الله بهره می برند.
علیرغم بیش از یک سال جنگ، پروژه های بزرگ از اتصال تا امنیت انرژی همچنان در حال پیش بینی هستند. آنچه از منطقه انتظار می رود این است که مالکیت امنیت منطقه ای خود را بر عهده بگیرد، که برای پیشبرد اهداف اقتصادی خود بسیار مهم است. برای این منظور، مدیریت تعارض به جای حل تعارض، راه رو به جلو است.
اشتیاق برای نظم جدید خاورمیانه ممکن است انگیزه کافی برای حل موانع ایجاد شده توسط ظهور مجدد نظم قدیمی را فراهم کند. آتش بس در حال توسعه بین اسرائیل و حماس لحظه ای برای رهایی از جنگ و فرصتی برای کشورهای عربی برای رسیدگی به نقش فلسطینی ها در منطقه به جلو فراهم می کند. عادی سازی روابط عربستان و ایران نیز می تواند یک کاتالیزور باشد، و قدرت های عرب، به ویژه پس از توافقنامه های ابراهیم، نفوذ سیاسی کافی در سراسر اسرائیل، ایران و سرزمین های فلسطینی برای پیشبرد دوره جدیدی از گفتگو، سازش و حل و فصل دارند.