دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، آنطور که در مبارزات انتخاباتی وعده داده بود، نتوانست در اولین روز بازگشت خود به کاخ سفید، پایان جنگ در اوکراین را رقم بزند. اما در طول هفته اول حضورش در دفتر، ترامپ و روسای جمهور روسیه و اوکراین به تعیین مواضع مذاکراتی خود پیش از فشار مورد انتظار ایالات متحده برای پایان دادن به درگیری ادامه دادند.
در مجمع جهانی اقتصاد در داووس در هفته گذشته، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، به نظر می رسید وقتی که زلنسکی رهبران اروپایی را به دلیل سرمایه گذاری نکردن بیشتر در دفاع از قاره سرزنش کرد، با ترامپ همصدا شد، و بعداً گفت که برای جلوگیری از حمله مجدد روسیه در پی یک توافق، به یک نیروی حافظ صلح اروپایی 200000 نفری نیاز است - این تعداد تقریباً برابر با کل پرسنل فعال در نیروهای مسلح فرانسه است.
ترامپ نیز به نوبه خود، تهدید کرد در صورتی که به زودی توافقی حاصل نشود، «سطوح بالایی» از مالیات، تعرفه و تحریم ها را بر واردات روسیه اعمال خواهد کرد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه که عامل شروع جنگ بود، روز جمعه گفت که «آماده مذاکره» است و پیشنهاد کرد با ترامپ شخصاً دیدار کند و رابطه خود را با رهبر ایالات متحده «کاری، عمل گرا و قابل اعتماد» توصیف کرد.
با وجود لحن آشتی جویانه، کارشناسان و مقامات سابق دولت روسیه و ایالات متحده می گویند هیچ نشانه ای نمی بینند که پوتین آماده عقب نشینی از هدف نهایی خود مبنی بر تسلیم کردن دائمی اوکراین باشد. برای رئیس جمهور ایالات متحده که خود را معامله گر ارشد می داند، دستیابی به توافقی پایدار برای پایان دادن به جنگ می تواند دشوارترین معامله او تا کنون باشد.
مایکل مک‌فول، سفیر سابق ایالات متحده در روسیه، گفت: «من هیچ مدرک علنی ندیده ام و از هیچ فرد مورد اعتمادی که پوتین را به خوبی می شناسد، نشنیده ام که نشان دهد او آماده مذاکره است.»
نقطه نظر مشترک نادری بین مقامات روسی و غربی این است که اهداف جنگی مسکو با نزدیک شدن به سومین سالگرد تهاجم تمام عیار آن به اوکراین تغییر نکرده است. پوتین همچنان به دنبال سلب حاکمیت اوکراین و توانایی آن در پیگیری سیاست خارجی مستقل است که به گفته بسیاری از اوکراینی ها، می تواند منجر به عضویت در ناتو شود.
این جنگ همچنین تلاشی از سوی پوتین برای تعیین خط قرمز با ایالات متحده است. پیتر شرودر، که تا سال 2022 در شورای اطلاعات ملی به عنوان معاون اصلی افسر اطلاعات ملی برای روسیه و اوراسیا خدمت می کرد، گفت: «موضوع بر سر این است که اوکراین در ناتو نباشد و ناتو در اوکراین نباشد. هیچ نقطه اوج جادویی وجود ندارد که بتوانید هزینه ها را برای پوتین افزایش دهید و او را متقاعد کنید که از آن اهداف اصلی خود دست بکشد.»
سفارت روسیه در واشنگتن، دی سی در پاسخ به درخواست برای اظهار نظر درباره مذاکرات احتمالی برای پایان دادن به جنگ، فارن پالیسی را به مقاله ای که در اصل در دسامبر توسط دیمیتری مدودف، رئیس جمهور سابق این کشور در سایت تلگراف منتشر شده بود، ارجاع داد. مدودف در این مقاله نوشت: «اوکراین امروز بر سر دوراهی ایستاده است: یا با روسیه همسو شود یا به طور کلی از نقشه جهان محو شود» و اینکه این کشور باید «از مخالفت با پروژه پان روسی مقاومت کند و شیاطین اوکراینی‌گرایی سیاسی را بیرون براند.»
علاوه بر این، کارشناسان می گویند که به نظر می رسد پوتین احساس می کند در دستیابی به این اهداف، باد در پشت او می وزد. نیروهای روسی در حال پیشروی تدریجی در شرق اوکراین هستند، در حالی که دولت بایدن، که ائتلاف غربی را در حمایت از کی‌یف رهبری می‌کرد، وسایل خود را جمع کرده است. تاتیانا استانووایا، بنیانگذار شرکت تحلیل سیاسی روسیه، R.Politik، گفت که رهبر روسیه معتقد است که بسیار به دستیابی به هدف خود یعنی وادار کردن کی‌یف به تسلیم شدن نزدیک است. پوتین با مذاکره با ترامپ مخالف نیست، به شرطی که به همان نتیجه برسند. او گفت: «اگر مذاکرات با ترامپ به این هدف منجر نشود، آن را رها می کند و با استفاده از ابزارهای نظامی به آن دست خواهد یافت.»
جنگ هزینه سرسام آوری برای روسیه داشته است. تخمین زده می شود بیش از 600000 نفر از نیروهای آن زخمی یا کشته شده اند. کنترل صادرات که توسط ائتلافی از کشورها برای از بین بردن بنیان صنعتی دفاعی روسیه اعمال شده، آنقدر کلی در نظر گرفته شده که عینک آفتابی، لنزهای تماسی و دندان مصنوعی نیز مشمول این ممنوعیت ها شده اند. تورم به 9.5 درصد رسیده است، در حالی که الویرا نبیولینا، بانکدار مرکزی ماهر این کشور، در حال تمام شدن گزینه های خود برای حمایت از روبل در حال سقوط است.
اقتصاد روسیه ممکن است بیشترین تحریم ها را در جهان داشته باشد، اما هنوز هم کارهای بیشتری می توان انجام داد تا پوتین را به میز مذاکره بکشاند. مایکل کارپنتر، که تا اوایل این ماه به عنوان مدیر ارشد اروپا در شورای امنیت ملی خدمت می کرد، گفت: «فضایی برای افزایش اهرم فشار در بخش های مالی و انرژی وجود دارد.» کارپنتر گفت، کلید متقاعد کردن پوتین برای در نظر گرفتن یک توافق، این است که او را متقاعد کنیم که استقرار نیروها و منابع بیشتر برای ادامه جنگ بیهوده خواهد بود.
تهدید ترامپ به اعمال تعرفه ها تاثیر محدودی خواهد داشت. واردات کالاهای روسی پس از تهاجم به اوکراین در سال 2022 به شدت کاهش یافت و مسکو در سال گذشته 2.8 میلیارد دلار کالا به ایالات متحده صادر کرد که نسبت به تقریباً 30 میلیارد دلار در سال 2021 کاهش یافته است. اما اقدامات قوی تر ایالات متحده، مانند مسدود کردن تحریم ها علیه شرکت های بزرگ نفتی روسیه، "بسیار دم دستی" هستند و می تواند فروش نفت و گاز روسیه را بسیار دشوارتر کند. به گفته ادوارد فیشمن، پژوهشگر ارشد مرکز سیاست انرژی جهانی دانشگاه کلمبیا.
اما اقتصاد روسیه، در حالی که آسیب دیده است، به طرز شگفت انگیزی انعطاف پذیر بوده است. مسکو به یافتن راه حل های جایگزین ادامه داده است، از جمله روی آوردن به ایران، چین و کره شمالی برای فروش انرژی و تهیه سلاح. افزایش شدید هزینه های دفاعی، که حدود 40 درصد از بودجه دولتی امسال را تشکیل می دهد، رشد اقتصادی را تقویت کرده است و باعث افزایش دستمزدها شده است - به ویژه در بین طبقه کارگر - که به آرام کردن مردم کمک کرده است.
اگرچه بعید است که یک استراتژی اقتصادی پایدار ثابت شود، اما می تواند پوتین را در ناامید کردن امیدهای ترامپ برای پایان دادن سریع به جنگ موفق کند. الکساندرا پروکوپنکو، که تا اوایل سال 2022 در بانک مرکزی روسیه کار می کرد، در مقاله ای اخیر در فارن افرز نوشت: «امیدهای غرب بر اساس یک فرض نادرست استوار است. چالش های اقتصادی روسیه هنوز آنقدر حاد نیستند که در کوتاه مدت تغییر معناداری در جنگ ایجاد کنند.»
بوریس بوندارف، تنها دیپلمات روسی که در اعتراض به حمله به اوکراین استعفا داد، گفت: «جان سربازان روسی برای او هیچ اهمیتی ندارد. آنها فقط گوشت دم توپ هستند.»
فردی نزدیک به دولت اوکراین که به شرط ناشناس ماندن صحبت می‌کرد، گفت که مقامات کی‌یف می‌دانند که دولت ترامپ باید با مسکو ارتباط برقرار کند، اما مقامات ترامپ احتمالاً متوجه خواهند شد که پوتین تمایلی به مصالحه ندارد. این فرد گفت: «آنها باید این روند را طی کنند. آنها باید خودشان به این نتیجه برسند.»
با توجه به اینکه بعید است پوتین حداقل در کوتاه مدت تحت فشار اقتصادی تسلیم شود، دو گزینه روی میز باقی می ماند، به گفته شرودر. وی گفت: «شما یا تصمیم می گیرید که به نحوی مذاکره کنید که به آن دو نکته اصلی که پوتین می خواهد بپردازید، یا سعی کنید تا زمانی که رئیس جمهور روسیه صحنه را ترک کند، در اوکراین مقاومت کنید.»
معاونان ترامپ ایده هایی را برای چگونگی پایان دادن به جنگ مطرح کرده اند. سپهبد بازنشسته کیت کلوگ که از آن زمان توسط ترامپ به عنوان فرستاده ویژه روسیه و اوکراین منصوب شده است، در یک مقاله در آوریل 2024 که با فرد فلیتز نوشته بود، خطوط کلی توافقی را ترسیم کرد که بر اساس آن اوکراین به طور موقت کنترل مناطق اشغالی روسیه را از دست می داد و در عوض ضمانت های امنیتی نامشخصی از ایالات متحده دریافت می کرد، در حالی که عضویت اوکراین در ناتو برای مدت طولانی از روی میز برداشته می شد.
اینکه آیا پوتین حاضر است تلاش‌های خود برای دور نگه داشتن اوکراین از ناتو را با زور کنار بگذارد و در عوض یک توافق دیپلماتیک برای گذاشتن مسئله عضویت این کشور در این ائتلاف به حالت تعلیق بپذیرد، احتمالاً به جزئیات چنین توافقی بستگی دارد. زلنسکی نیز به نوبه خود عضویت در ناتو را برای بقای کشورش ضروری می داند.
و بعد این سوال مطرح می شود که آیا پوتین به طور صادقانه به یک توافق صلح پایبند خواهد بود یا خیر. کارپنتر گفت: «من فکر می کنم باید فرض را بر این بگذاریم که روسیه از هرگونه آتش بس موقت یا حتی توافق صلح برای تجدید تسلیحات و تجهیزات و حمله در زمان دلخواه خود استفاده خواهد کرد.»
کیت جانسون، نویسنده بخش کارکنان اف پی در تهیه این گزارش مشارکت داشت.