مارک کارنی، نخستوزیر جدید کانادا، دستور بازبینی قرارداد این کشور با شرکت لاکهید مارتین (Lockheed Martin Corp) آمریکا برای خرید جتهای جنگنده اف-۳۵ را صادر کرد. این اقدام، جبهه جدیدی در اختلافات بین دو کشور در واکنش به تعرفهها و لفاظیهای توسعهطلبانه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، محسوب میشود.
سخنگوی وزارت دفاع کانادا از طریق ایمیل اعلام کرد که این بانکدار مرکزی سابق، ساعاتی پس از ادای سوگند در روز جمعه، از بیل بلر، وزیر دفاع، خواست تا با نیروهای مسلح و وزارتخانه خود همکاری کند تا "تعیین کند که آیا قرارداد اف-۳۵، به صورتی که اکنون هست، بهترین سرمایهگذاری برای کانادا است یا خیر، و آیا گزینههای دیگری وجود دارند که بتوانند نیازهای کانادا را بهتر برآورده کنند."
قرارداد ۱۹ میلیارد دلاری کانادا (۱۳.۲ میلیارد دلار آمریکا) برای خرید ۸۸ فروند جت اف-۳۵ به منظور جایگزینی ناوگان هواپیماهای جنگی قدیمی کانادا در سال ۲۰۲۳ نهایی شد و لاکهید مارتین توانست شرکتهای ساب آ.ب. (Saab AB) و بوئینگ (Boeing Co.) را در این رقابت شکست دهد. این قرارداد به بخشهایی تقسیم شده است و کانادا تعهد قانونی برای تامین مالی ۱۶ فروند جت اول را داده است.
سخنگوی وزارت دفاع کانادا افزود که این قرارداد لغو نشده است، اما کانادا باید "اطمینان حاصل کند که قرارداد در شکل کنونی خود، به بهترین نحو منافع کاناداییها و نیروهای مسلح کانادا را تامین میکند." بلر اولین بار این اظهارات را در مصاحبهای تلویزیونی با شرکت پخش کانادایی (Canadian Broadcasting Corp) در روز جمعه بیان کرد.
شرکت لاکهید مارتین بلافاصله به درخواست برای اظهار نظر در خارج از ساعات کاری معمول پاسخ نداد.
کانادا با فشارهای فزایندهای برای عمل به تعهد خود مبنی بر اختصاص ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی به هزینههای دفاعی در بحبوحه شکایتهای ترامپ درباره وابستگی این کشور به ایالات متحده مواجه است. ادغام عمیق کانادا با ایالات متحده در زمانی که ترامپ تعرفههای سنگینی وضع کرده و تهدید به استفاده از "زور اقتصادی" برای تبدیل کردن این کشور به ایالت پنجاه و یکم آمریکا کرده است، این هدف را پیچیدهتر میکند.
کارنی در جریان رقابت برای رهبری حزب لیبرال حاکم کانادا گفته بود که کانادا باید بودجه نظامی خود را به جای تکیه بر ایالات متحده، به سمت دیگری هدایت کند.
وی در جریان مناظره رهبری در ماه فوریه گفت: "من دلارهای دفاعی را در کانادا خرج خواهم کرد، نه ۸۰ درصدی که این دولت تا به حال در ایالات متحده خرج کرده است."
بر اساس گزارش نشریه پوبلیكو (Publico)، سایر کشورها نیز گزارش شده است که در حال بررسی دوباره جایگزینهایی برای پیمانکاران آمریکایی هستند. نونو ملو، وزیر دفاع پرتغال، با اشاره به "قابل پیشبینی بودن متحدان ما" و اشاره به "موضع اخیر ایالات متحده در چارچوب ناتو" به عنوان ملاحظاتی برای بررسی گزینههای جایگزینی جتهای جنگنده اف-۱۶ فعلی این کشور است.