در اعماق حومه اوکراین، زیر گنبدی از ستارگان، سربازان آخرین بازرسی‌های پهپادها را انجام دادند؛ هر کدام با بال‌های ۷.۳ متری و ۵۰ کیلوگرم مواد منفجره، و آن‌ها را به سمت روسیه پرتاب کردند. فرمانده گروه، که به دلایل امنیتی فقط با اسم رمز «کسپر» شناخته می‌شود، با دوربین دید در شب آن‌ها را تماشا کرد که در تاریکی محو شدند.
کسپر گفت: «صبح که شود، خواهید خواند که یک پالایشگاه نفت در آتش می‌سوزد.»
اکثر شب‌ها از ماه اوت، سربازانی شبیه این‌ها، پهپادهای دوربرد را به مجموعه‌ای از زمین‌های باز که دائماً تغییر می‌کنند، منتقل کرده و به پرواز درآورده‌اند. آن‌ها پالایشگاه‌ها را هدف قرار می‌دهند و تلاش می‌کنند به روسیه و اقتصاد نفتی آن آسیب برسانند، به شیوه‌ای که تحریم‌های غربی تاکنون نتوانسته‌اند. با پیشروی آهسته روسیه در میدان نبرد، اوکراینی‌ها امیدوارند که این کارزار، با استفاده از تسلیحات و تاکتیک‌هایی که حتی در زمان حمله روسیه در سال ۲۰۲۲ وجود نداشتند، به متقاعد کردن ولادیمیر پوتین برای پایان دادن به جنگ کمک کند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، ماه گذشته گفت: «مؤثرترین تحریم‌ها، آن‌هایی که سریع‌تر عمل می‌کنند، آتش‌سوزی در پالایشگاه‌های نفت روسیه است.» روز دوشنبه، آقای زلنسکی گفت که روز جمعه با رئیس‌جمهور ترامپ در کاخ سفید دیدار خواهد کرد، زیرا اوکراین به دنبال دریافت تسلیحات آمریکایی بیشتر برای حمله به روسیه، از جمله موشک‌های تاماهوک، بوده است.
یک شب اخیر، روزنامه نیویورک تایمز دسترسی نادری به یک گردان پهپادی دوربرد داشت، با این شرط که خبرنگاران حتی منطقه کلی، تعداد پهپادهای پرتاب شده یا تعداد سربازان مسئول آن‌ها را فاش نکنند. اگرچه از خط مقدم دور بودند، نیروها با زره کامل بدن و کلاه ایمنی کار می‌کردند، زیرا می‌دانستند که در هر لحظه، اگر مکان آن‌ها شناسایی شود، ممکن است توسط یک موشک بالستیک روسی هدف قرار گیرند.
کسپر گفت: «روسیه در حال شکار ماست.»
تحلیلگران می‌گویند که کارزار پهپادی ضربه قاطعی به روسیه نیست، اما به روس‌های عادی آسیب می‌رساند، و حتی یک خودکامه مانند آقای پوتین نیز به افکار عمومی توجه دارد.
به گفته آوانپال سهیم سینگ، تحلیلگر پژوهشی در وود مک‌کنزی (Wood Mackenzie)، تا ماه گذشته، اوکراین تجهیزات پالایشگاهی با ظرفیت پردازش ۱.۵ میلیون بشکه نفت خام در روز، یا حدود ۲۰ درصد از ظرفیت پالایشگاهی کشور، را منفجر یا تخریب کرده بود.
کمبود شدید بنزین مناطق متعددی از روسیه و مناطق اشغال شده اوکراین توسط روسیه را تحت تأثیر قرار داده است و قیمت آن از ابتدای سال حدود ۴۰ درصد افزایش یافته است. روزنامه روسی ایزوستیا (Izvestia) گزارش داد که پمپ بنزین‌ها میزان خرید را به پنج گالن برای هر راننده محدود کرده‌اند – و در برخی موارد، بنزین به طور کامل تمام شده و فقط دیزل می‌فروشند.
کومرسانت (Kommersant)، یک رسانه خبری تجاری برجسته روسی، در اواخر سپتامبر گزارش داد که نیمی از پمپ بنزین‌ها در کریمه اشغال شده توسط روسیه فروش بنزین را متوقف کرده‌اند. رسانه‌های خبری دیگر نیز از انتظار مردم در صف‌های طولانی پمپ بنزین در طول شب گزارش داده‌اند.
دولت از اواسط تابستان صادرات بنزین را برای حل این مشکل ممنوع کرده است، اما هیچ دلیلی برای این کمبود ارائه نکرده است.
نیروهای روسی از آغاز جنگ بارها زیرساخت‌های انرژی اوکراین – نیروگاه‌ها، خطوط انتقال و خطوط لوله گاز – را هدف قرار داده‌اند، ظاهراً در تلاش برای خفه کردن اقتصاد اوکراین و دشوار کردن زندگی برای مردم آن. روز جمعه، یک حمله بزرگ بخش‌هایی از کی‌یف، پایتخت، و سایر شهرها را در تاریکی فرو برد.
با ادامه جنگ، مسکو صنعت پهپادی بسیار بزرگ‌تری نسبت به اوکراین ایجاد کرده و اوکراین را با شدت بیشتری بمباران کرده است، اغلب شهرها و تأسیسات غیرنظامی را بدون هیچ ارزش نظامی آشکاری مورد هدف قرار می‌دهد. اوکراینی‌ها با زرادخانه کوچک‌تر، مجبورند در اهداف خود انتخابی‌تر عمل کنند و می‌خواهند به متحدان غربی خود نشان دهند که بدون تبعیض باعث تخریب و تلفات غیرنظامی نمی‌شوند.
رهبران اوکراین مدت‌هاست استدلال می‌کنند که آقای پوتین تنها در صورتی به طور جدی به پایان جنگ فکر خواهد کرد که روسیه متحمل درد اقتصادی شدیدتری شود. اما آقای ترامپ تاکنون تحریم‌ها را تشدید نکرده است، علیرغم رد پیشنهاد آقای ترامپ برای مذاکرات صلح با آقای زلنسکی توسط آقای پوتین.
برخی از مهم‌ترین تحریم‌های غربی تلاش کرده‌اند صادرات سوخت‌های فسیلی روسیه، منبع اصلی درآمد دولت و تأمین مالی جنگ، را محدود کنند. اما این صادرات عمدتاً شامل نفت خام و گاز طبیعی است. فرآورده‌های نفتی پالایش‌شده مانند بنزین و دیزل بخش بسیار کوچک‌تری از این تصویر را تشکیل می‌دهند.
در نتیجه، هدف قرار دادن پالایشگاه‌ها بر سبک زندگی و هزینه‌های مردم روسیه تأثیر می‌گذارد، اما جریان پول به کرملین را به شدت کاهش نمی‌دهد.
ولادیسلاو اینوزمتسف، اقتصاددانی که بر روسیه تمرکز دارد و از بنیانگذاران مرکز تحلیل و راهبردها در اروپا است، گفت: «مسکو اجازه نخواهد داد کمبود سوخت بر ارتش تأثیر بگذارد، اما ضربه زدن به پالایشگاه‌ها یک استراتژی مؤثر برای اوکراین است.» روسیه اقدامات کمی برای حفاظت از پالایشگاه‌ها با دفاع هوایی انجام می‌دهد و آن‌ها پر از مایعات قابل اشتعال هستند که تأثیر را چند برابر می‌کند.
او گفت: «وقتی یک کارخانه نظامی مورد اصابت قرار می‌گیرد، ممکن است در ۱۰ روز تعمیر شود، در حالی که پالایشگاه‌های نفت تمام این ۱۰ روز در حال سوختن هستند.» علاوه بر این، تعمیرات به دلیل عدم توانایی در واردات تجهیزات از اروپا و ایالات متحده با مشکل مواجه است.
رهبران اوکراین پهپادها را هم تسلیحات مهم و هم سیگنال‌های قدرتمندی به حامیان غربی خود از تمایل و توانایی‌شان برای ادامه مبارزه می‌دانند.
کی‌یف به شدت در توسعه فناوری و تولید پهپادهای خود سرمایه‌گذاری کرده است، و خروجی آن به سرعت از نظر تعداد و توانایی – هم مدل‌های کوتاه‌برد که اکنون در میدان نبرد فراگیر هستند و هم مدل‌های دوربرد که عمق خطوط دشمن را هدف قرار می‌دهند – در حال رشد است.
کسپر اولین پهپاد انفجاری خود – که وارداتی بود – را در سال ۲۰۲۲ پرتاب کرد. آن پهپاد ۱۰۰ مایل پرواز کرد، که در آن روزها یک حمله دوربرد محسوب می‌شد. او گفت: «در آن زمان، فهمیدم که این آینده است.»
مدل «لیوتیی» (Liutyi)، که اکنون توسط تیم کسپر استفاده می‌شود، پس از آغاز جنگ در اوکراین توسعه یافت. در ماه اوت، یک پهپاد اوکراینی به یکی از بزرگترین پالایشگاه‌های روسیه، در منطقه باشقیرستان (Bashkortostan) در نزدیکی کوه‌های اورال، در فاصله ۱۳۰۰ کیلومتری از مرز اوکراین، اصابت کرد.
اوکراین از مارس ۲۰۲۴ شروع به هدف قرار دادن پالایشگاه‌های نفت روسیه کرد و سپس تحت فشار دولت بایدن از این استراتژی عقب‌نشینی کرد. اوایل سال جاری، آقای ترامپ، به امید ترتیب دادن آتش‌بس، خواستار توقف حملات به زیرساخت‌های انرژی شد، اما این توقف کوتاه مدت بود.
مقامات و نیروهای اوکراینی مدت‌هاست که از نگرانی‌های آمریکا مبنی بر اینکه ضربه شدید به روسیه منجر به تشدید تنش خواهد شد، ناراضی بوده‌اند. واشنگتن با اکراه برخی تسلیحات قدرتمند را فراهم کرده است، اما استفاده از آن‌ها را علیه اهدافی در روسیه ممنوع کرده است.
استفاده از تسلیحات داخلی به اوکراین آزادی عمل بیشتری می‌دهد و کارزار علیه پالایشگاه‌ها در ماه اوت به شدت تشدید شد، زمانی که تنها هنگ چهاردهم ۱۷ هدف را در روسیه مورد اصابت قرار داد.
این واحد با ۴۰ نفر و ۱۰ خودرو آغاز به کار کرد – امروز به یک هنگ تبدیل شده است. مقامات نگفتند که این هنگ چند سرباز دارد، اما یک هنگ اوکراینی معمولاً تا ۲۰۰۰ سرباز دارد.
در حالی که ارتش اوکراین برای بسیج نیروهای کافی برای خطوط مقدم با مشکل مواجه است، هنگ پهپادی برای جذب نیرو مشکلی ندارد. صنعت تسلیحات اوکراین، از جمله سازندگان پهپاد، در طول جنگ به طور قابل توجهی گسترش یافته است، اما با ظرفیت کامل کار نمی‌کند.
محدودیت فوری دیگر توانایی ساخت تسلیحات نیست، بلکه توانایی پرداخت به سازندگان است. اوکراین از متحدان غربی خود می‌خواهد که پول لازم برای افزایش تولیدش را تأمین کنند.
کسپر گفت: «اگر میلیاردها دلار بیشتر داشتیم، مسیر جنگ خیلی سریع تغییر می‌کرد.»
سربازان او دائماً در حال آموزش هستند. تغییرات میدان نبرد باعث می‌شود تولیدکنندگان به طور منظم پهپادهای خود را تطبیق دهند و سربازان باید استفاده از تجهیزات جدید را بیاموزند.
در شب، در میدان، سربازان در حال تنش هستند. مأموریت حمله به پالایشگاه‌های نفت در صدها مایل آن‌طرف افق است. حملات شبانه بین چندین گروه هماهنگ می‌شوند، که همیشه در حال حرکت هستند و از سایت‌های مخفی در سراسر اوکراین پرتاب می‌شوند.
در میانه عملیات پرتاب توسط گروه کسپر، در حالی که برخی از پهپادها هنوز روی زمین بودند، یک هشدار از تهدید موشک بالستیک از روسیه خبر داد. نیروها هر کاری را که انجام می‌دادند رها کردند و با سرعت به سمت یک سنگر دویدند. پس از پریدن به داخل، یکی از سربازان که هنوز نفس‌نفس می‌زد، سیگاری روشن کرد و گفت: «حرامزاده‌ها.»
این یک هشدار دروغین بود. این بار.
هنگامی که تهدید برطرف شد، پهپاد دیگری موتور پروانه خود را روشن کرد، با سرعت حدود ۹۶ کیلومتر در ساعت شتاب گرفت و در شب به پرواز درآمد. خلبان ارتفاع را بر حسب متر – «۱۰، ۱۵، ۳۰» – اعلام کرد، سپس پهپاد را برای سفر به روسیه روی خلبان خودکار قرار داد.
چند ساعت بعد، یک کانال تلگرامی روسی برای اخبار محلی در ساراتوف (Saratov)، صدها مایل دورتر در دره رودخانه ولگا، ویدیویی از یک پالایشگاه نفت در حال سوختن منتشر کرد.
صدای یک مرد در ویدیو به زبان روسی گفت: «آن‌ها چیزی را آنجا خراب کردند. واقعاً بد است!»