تصویر-ترکیبی توسط آتلانتیک. منابع: اریک لی / بلومبرگ / گتی؛ گتی.
تصویر-ترکیبی توسط آتلانتیک. منابع: اریک لی / بلومبرگ / گتی؛ گتی.

ولادیمیر پوتین شاید در حال چیدن یک تله باشد

دونالد ترامپ به شدت خواهان توافقی برای پایان دادن به جنگ در اوکراین است. او حاضر است چه چیزی را فدا کند؟

ولادیمیر پوتین ماه‌های دشواری را پشت سر گذاشته است. حمله تابستانی ارتش او که بسیار مورد بیم بود، در اوکراین پیشرفت‌های جزئی داشته است، اما به هیچ وجه به آن اندازه که او امید داشت، نبوده است. اقتصادش دچار لرزش شده است. دونالد ترامپ از سرپیچی‌های مکرر پوتین در برابر درخواست‌هایش برای آتش‌بس به ستوه آمده و برای اولین بار، رئیس‌جمهور روسیه را با لحنی پیوسته تند هدف قرار داده است. هفته گذشته، ترامپ یکی از شرکای تجاری اصلی روسیه، هند، را تحریم کرد.

پوتین برای تغییر مسیر درگیری نیاز به زمان دارد. بنابراین این جاسوس سابق کا.گ.ب. چیزی را به ترامپ داده است که رئیس‌جمهور آمریکا ماه‌ها به دنبال آن بود: یک نشست دوجانبه برای بحث در مورد پایان درگیری. ترامپ از این فرصت استفاده کرد. اما در حالی که این دو نفر برای دیدار در آلاسکا در روز جمعه آماده می‌شوند، کارشناسان سیاست خارجی – و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین – هشدار می‌دهند که ترامپ ممکن است وارد تله‌ای شود که رهبر روسیه در خاک آمریکا پهن کرده است.

جان بولتون، یکی از مشاوران سابق امنیت ملی ترامپ، به من گفت: «پوتین از قبل پیروز شده است. او رهبر یک کشور سرکش است و با رئیس‌جمهور ایالات متحده در خاک آمریکا عکس خواهد گرفت. ترامپ یک توافق می‌خواهد. و اگر اکنون نتواند به آن دست یابد، ممکن است کلاً از آن کنار بکشد.»

پوتین هیچ نشانه‌ای از سازش در مواضع خود نشان نداده است. خواسته‌های او برای پایان دادن به خصومت‌ها حداکثری باقی مانده است: او می‌خواهد روسیه سرزمین‌هایی را که فتح کرده است، حفظ کند و اوکراین از تضمین‌های امنیتی که می‌تواند مسکو را از حمله مجدد باز دارد، صرف نظر کند. این شرایط برای اوکراین و کشورهای اروپایی که به دفاع از آن برخاسته‌اند، غیرقابل قبول است.

ترامپ که در طول مبارزات انتخاباتی خود قول پایان جنگ را داده بود، بیش از هر چیز به شدت خواهان توقف درگیری‌ها است، و ناظران بیم دارند که در نتیجه، او ممکن است با شرایط پوتین، بدون توجه به خواست اوکراین، موافقت کند. ترامپ پیش از این در روزهای اخیر گفته است که روسیه و اوکراین باید "سرزمین‌ها را مبادله کنند" (بدون ذکر کدام سرزمین‌ها). اما مشخص نیست که روسیه حاضر به دادن چیزی باشد. و اگر زلنسکی توافقی را رد کند، هر چقدر هم که یک‌جانبه باشد، در ذهن ترامپ، ناگهان کی‌یف مانع اصلی صلح خواهد شد. این می‌تواند منجر به این شود که ترامپ بار دیگر خشم خود را بر زلنسکی فرو ریزد، با پیامدهای بالقوه فاجعه‌بار برای توانایی اوکراین در ادامه جنگ.

سناتور دموکرات ریچارد بلومنتال از کنتیکت، که عضو کمیته نیروهای مسلح است، به من گفت: «به وضوح استراتژی پوتین تأخیر و بازی دادن رئیس‌جمهور است: او را درگیر نگه داشتن، هیچ امتیازی ندادن، و زلنسکی را حذف کردن. بزرگترین ترس من یک توافق بد است که زلنسکی آن را رد کند و سپس او به شخصیت بد تبدیل شود، و سپس ترامپ، بار دیگر در آمیزه‌ای کلاسیک از انتقام و غرور، علیه اوکراین برگردد.»

ترامپ روشن کرده است که صلح می‌خواهد. او همچنین جایزه صلح نوبل را می‌خواهد. چندین نفر از نزدیک‌ترین متحدانش به من گفته‌اند که این واقعیت که باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق، این جایزه را دریافت کرده، ترامپ را به شدت خشمگین می‌کند. او به این عادت کرده است که اعلام کند در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود "شش جنگ را پایان داده است". صحت‌سنجان می‌گویند این ادعا مبالغه‌آمیز است، اگرچه درست است که دولت او در هفته‌های اخیر بر نقاط بحرانی جهانی تمرکز کرده و برای میانجیگری توافقات صلح بین کامبوج و تایلند، هند و پاکستان، و آذربایجان و ارمنستان مورد تحسین قرار گرفته است. اما پرمخاطب‌ترین درگیری‌های جهان، در غزه و اوکراین، در ماه‌های اخیر تنها تشدید شده‌اند. وضعیت در غزه رو به وخامت است و ترامپ هیچ کاری برای متوقف کردن طرح جنجالی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، برای اشغال غزه انجام نداده است.

بنابراین ترامپ فرصتی را در اوکراین می‌بیند. خونین‌ترین جنگ در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم، امسال مرگبارتر شده است و طرف‌های درگیر زرادخانه‌های خود را با سلاح‌هایی که قادر به حمله عمیق به قلمرو دشمن هستند، گسترش داده‌اند.

کاخ سفید این ایده را که پوتین می‌تواند ترامپ را فریب دهد، رد کرد. کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، در بیانیه‌ای به من گفت: «این به اصطلاح "کارشناسان" سیاست خارجی در زندگی خود چه کاری انجام داده‌اند، جز انتقاد از دونالد ترامپ؟ رئیس‌جمهور ترامپ هفت درگیری جهانی را در شش ماه حل کرده است و در پایان دادن به جنگ روسیه-اوکراین، که آن را از رئیس‌جمهور قبلی احمق ما، جو بایدن، به ارث برده بود، پیشرفت‌های گسترده‌ای داشته است.» برخی از متحدان ترامپ معتقدند که او در برابر پوتین مقاومت خواهد کرد و به طور مناسبی نسبت به رهبر روسیه بدبین است. به عنوان مثال، سناتور لیندسی گراهام از کارولینای جنوبی، روز جمعه در شبکه‌های اجتماعی با اشاره به جنگ سرد نوشت که "مطمئن است رئیس‌جمهور ترامپ – مانند ریگان – اگر پوتین بر یک توافق بد اصرار کند، از آن کنار خواهد کشید."

ترامپ قبلاً نیز توسط پوتین "سوخته" است. در ماه‌های اخیر، رئیس‌جمهور گله کرده است که پوتین در تماس‌های تلفنی‌شان یک چیز به او می‌گوید و سپس در میدان جنگ کاملاً متفاوت عمل می‌کند. ترامپ دیروز این شکایت را به خبرنگاران در کاخ سفید تکرار کرد. ترامپ درباره پوتین گفت: «من معتقدم او می‌خواهد این را تمام کند. حالا، من این را چند بار گفته‌ام و ناامید شده‌ام. زیرا یک تماس خوب با او داشتم و سپس موشک‌هایی به کی‌یف یا جای دیگری پرتاب می‌شد و ۶۰ نفر در جاده می‌مردند.»

این نشست به قدری سریع ترتیب داده شد که با وجود باقی ماندن چند روز، مقامات آمریکایی هنوز در حال نهایی کردن جزئیات هستند. ترامپ دیروز این نشست را "یک جلسه ارزیابی" توصیف کرد، شاید اشاره‌ای به این نکته که هیچ توافق نهایی در آلاسکا حاصل نخواهد شد. این به عنوان یک نشانه امیدبخش توسط برخی از کسانی که از برگزاری این نشست کلاً بدبین بودند، تلقی شد. ریچارد هاس، که در سه دولت جمهوری‌خواه کار کرده و سپس ریاست شورای روابط خارجی را بر عهده داشت، به من گفت: «کمترین نتیجه بد این است که این دو نفر تبادل نظر داشته باشند، اما ترامپ بی‌طرف بماند و هیچ توافقی حاصل نشود. این خوب خواهد بود، حتی شاید یک گام کوچک اولیه. ترس این است که رئیس‌جمهور بیش از حد یک توافق را می‌خواهد و بیش از حد به نفع مسکو عمل خواهد کرد.»

اما اگر تاریخ نشانه‌ای باشد، پوتین ممکن است بتواند از این نشست برای جلب مجدد حمایت ترامپ استفاده کند. چندین بار در هر دو دوره اول و دوم ریاست‌جمهوری خود، ترامپ پس از یک دیدار یا تماس با پوتین، گفته‌های کرملین را تکرار کرد. بدنام‌ترین نمونه این اتفاق در سال ۲۰۱۸ در نشست با پوتین در هلسینکی رخ داد، زمانی که من از ترامپ پرسیدم آیا او نتیجه‌گیری سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا را باور دارد یا خیر. و دیروز، پس از اینکه پوتین علاقه خود را به این نشست نشان داد، ترامپ به زلنسکی طعنه زد، کسی که به شدت با واگذاری هر گونه قلمرو به روسیه مخالفت کرده و خاطرنشان کرده است که قانون اساسی اوکراین ایجاب می‌کند که هر گونه واگذاری زمین باید با رای ملی انجام شود. ترامپ در اتاق کنفرانس کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «من با زلنسکی کنار می‌آیم. اما می‌دانید، من با کاری که او انجام داده، بسیار بسیار مخالفم. این جنگی است که هرگز نباید اتفاق می‌افتاد. من کمی از این که زلنسکی می‌گفت "خب، من باید تأیید قانون اساسی را بگیرم" ناراحت بودم. یعنی او برای جنگیدن و کشتن همه تأیید دارد.»

از زمان درگیری او با ترامپ در دفتر بیضی در ماه فوریه و توقف کوتاه واشنگتن در به اشتراک گذاشتن اطلاعات با کی‌یف، زلنسکی تلاش کرده است تا جانب ترامپ را بگیرد و تا حدی موفق بوده است. او موفق شد در اواخر آوریل، یک نشست مثبت دوجانبه با ترامپ در حاشیه مراسم خاکسپاری پاپ فرانسیس در واتیکان ترتیب دهد. و او از انتقاد علنی از رئیس‌جمهور (ترامپ) هنگام ابراز نگرانی در مورد سیاست آمریکا در قبال اوکراین، از جمله توقف ارسال تسلیحات در ماه ژوئن، خودداری کرده است. اگرچه او از عدم دعوت به نشست آلاسکا ابراز ناامیدی کرده است، اما زلنسکی به ترامپ حمله نکرده است. زلنسکی در سخنرانی خود برای ملت در روز یکشنبه گفت: «ما قصد روسیه را برای تلاش برای فریب آمریکا درک می‌کنیم – ما اجازه این کار را نخواهیم داد.»

در ابتدا، ترامپ با شرط برگزاری دومین نشست با حضور پوتین و زلنسکی با نشست پوتین موافقت کرد. اما کرملین از این طرح سر باز زد و ترامپ آن را کنار گذاشت. ترامپ دیروز گفت که در عوض، مدت کوتاهی پس از نشست، به رهبران اروپایی گزارش خواهد داد، شاید حتی از داخل هواپیمای ایر فورس وان در پرواز بازگشت به واشنگتن. او همچنین در این هفته قبل از عزیمت به آلاسکا، در یک نشست مجازی با رهبران، از جمله زلنسکی، شرکت خواهد کرد.

اروپا با نگرانی شاهد آماده‌سازی این نشست بوده است. چندین کشور اروپایی سوگند یاد کرده‌اند که اگر ایالات متحده از درگیری کناره‌گیری کند، اوکراین را با سلاح تقویت خواهند کرد. جی.دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور و یکی از بلندترین صداهای انزواطلب دولت، آخر هفته اعلام کرد: «ما با تامین مالی جنگ اوکراین کاری نداریم» و گفت که ایالات متحده به زودی تنها حاضر به فروش اسلحه به اروپا برای دادن به اوکراین خواهد بود. اما به نظر نمی‌رسد اروپا بتواند سطح تسلیحات و اطلاعاتی را که اوکراین برای دفاع از خود نیاز دارد، تامین کند. و اگر پوتین موفق شود در اوکراین به پیروزی دست یابد، ممکن است به زودی به دنبال گسترش اهداف جنگی خود در جاهای دیگر باشد.

همه اینها اهمیت نشست آلاسکا را افزایش می‌دهد. بولتون به من گفت: «پوتین ترامپ را تحت فشار قرار داد و در نهایت از آنجایی که ترامپ حاضر به فشار آوردن بود، فراتر رفت. او عصبانی شد، بنابراین پوتین این نشست را به او داد. حالا او می‌خواهد جادوی کا.گ.ب. خود را روی ترامپ به کار ببرد و او را به خط کند.»