آلمان صادرات تسلیحات به اسرائیل را به دلیل برنامهریزی این کشور برای حمله جدید به غزه به حالت تعلیق درآورده است؛ این یک گسست تاریخی از همبستگی بیدریغ آلمان با اسرائیل پس از جنگ جهانی دوم محسوب میشود.
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، روز جمعه در بیانیهای اظهار داشت که تصمیم برلین در واکنش به تصمیم بنیامین نتانیاهو برای گسترش عملیات نظامی است که میتواند منجر به اشغال کامل مجدد این منطقه شود.
مرتس استدلال کرد که "اقدام نظامی حتی سختتر" که توسط کابینه اسرائیل تصمیمگیری شده، دستیابی به آتشبس با حماس و آزادی گروگانهای در دست این گروه شبهنظامی را بهطور فزایندهای دشوار میسازد.
برلین تا اطلاع ثانوی، صدور مجوز برای هرگونه تجهیزات نظامی را که اسرائیل میتواند در غزه استفاده کند، متوقف خواهد کرد، اما ارسال تسلیحات مورد استفاده برای مبارزه با ایران را ادامه خواهد داد. آلمان یکی از پنج صادرکننده برتر تسلیحات در جهان است و طبق گزارش موسسه تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم، اسرائیل حدود 11 درصد از صادرات نظامی این کشور را به خود اختصاص میدهد.
مرتس گفت: «دولت آلمان عمیقاً نگران رنجهای مداوم جمعیت غیرنظامی در نوار غزه است. با حمله برنامهریزیشده، دولت اسرائیل مسئولیت حتی بزرگتری نسبت به قبل در تامین نیازهای آنها بر عهده دارد.»
تصمیم برلین برای تعلیق ارسال تسلیحات، پس از هفتهها بحث و جدل شدید بین حزب دموکرات مسیحی مرتس و شرکای ائتلافیاش، سوسیال دموکراتها، در مواجهه با آنچه سازمان ملل آن را قحطی فزاینده در غزه خوانده است، اتخاذ میشود.
این اولین اقدام تنبیهی است که دولت آلمان علیه اسرائیل به دلیل اقداماتش در غزه اتخاذ میکند، که نشاندهنده انحرافی چشمگیر از حمایت قاطع برلین از اسرائیل است که ریشه در میراث هولوکاست دارد.
تورستن بنر، مدیر مؤسسه سیاست عمومی جهانی در برلین، گفت: «این بزرگترین شکاف در روابط آلمان و اسرائیل از زمان آغاز این رابطه در دهه 1950 است. برای یک صدراعظم از حزب دموکرات مسیحی، این تعلیق جزئی صادرات تسلیحات یک گام بسیار بزرگ است — و گامی که همه اعضای دولت آلمان ترجیح میدادند از آن اجتناب کنند.»
تصمیم روز جمعه برای توقف ارسال تسلیحات میتواند روابط بین برلین و اسرائیل را که سیستمهای تسلیحاتی مانند موشک ارو 3 را نیز به آلمان تامین میکند، تیره کند. بنر گفت: «خطر تلافیجویی اسرائیل وجود دارد.»
نتانیاهو روز جمعه از مرتس ابراز "ناامیدی" کرد. دفتر نخستوزیر اسرائیل اظهار داشت: «به جای حمایت از جنگ عادلانه اسرائیل علیه حماس، که وحشتناکترین حمله را علیه مردم یهود از زمان هولوکاست انجام داد، آلمان با تحریم تسلیحاتی اسرائیل، تروریسم حماس را پاداش میدهد.»
آنتونیو کوستا، رئیس شورای اروپا، گفت که تصمیم اسرائیل برای تصرف شهر غزه «باید برای روابط اتحادیه اروپا و اسرائیل پیامدهایی داشته باشد.»
کوستا افزود که این اقدام «نه تنها توافق بین اسرائیل و اتحادیه اروپا را نقض میکند، بلکه اصول بنیادین حقوق بینالملل و ارزشهای جهانی را نیز تضعیف میکند.»
اتحادیه اروپا ماه گذشته با اسرائیل برای افزایش قابل توجه کمکرسانی به غزه به توافق رسید.
مرتس از دیرباز مدافع سرسخت اسرائیل در سنت صدراعظم پس از جنگ، کنراد آدناور، بوده است؛ آدناور با اسرائیل در مورد غرامتها مذاکره کرد و تعهد اخلاقی آلمان را برای حمایت از این کشور تعریف کرد.
مرتس پس از پیروزی در انتخابات عمومی در ماه فوریه، به نتانیاهو گفت که وی برای سفر به آلمان دعوت خواهد شد، با وجود حکم بازداشت معلق از سوی دادگاه کیفری بینالمللی به اتهام جنایات جنگی در غزه.
اما با وخیمتر شدن بیشتر وضعیت انسانی در غزه، مرتس موضع خود را سختتر کرده و در ماه می اظهار داشت که اقدامات اسرائیل در غزه دیگر نمیتواند صرفاً به عنوان مبارزه با تروریسم حماس توجیه شود.
در ماه ژوئن، یوهان وادفول، وزیر امور خارجه، پیشنهاد کرد که ممکن است بازبینی در مورد تحویل تسلیحات آلمان به اسرائیل صورت گیرد، که از زمان حمله حماس در 7 اکتبر 2023 به اسرائیل، مجموعاً به نزدیک به 500 میلیون یورو رسیده است – این اظهارات باعث جنجال در حزب دموکرات مسیحی شد.
به نظر میرسید مرتس زمانی که نتانیاهو به تأسیسات هستهای ایران حمله کرد، از مواضع خود عقبنشینی کرده و اسرائیل را به دلیل "انجام کار کثیف غرب" ستایش کرد. در بروکسل، آلمان همچنین در برابر تلاشهای اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم علیه دولت اسرائیل بر سر غزه مقاومت کرده است.
اما با اخبار روزانه گرسنگی و کشتار غیرنظامیان فلسطینی، صدراعظم 69 ساله با درخواستهای فزاینده از سوی احزاب مخالف سبزها و چپها برای تغییر مسیر مواجه شده است. نظرسنجیهای عمومی نشان میدهد که اکثریت آلمانیها نسبت به اسرائیل انتقادی شدهاند.
اقدامات فرانسه، بریتانیا و کانادا برای به رسمیت شناختن دولت فلسطین، فشارها بر برلین را افزایش داده است. آلمان از راهحل دو دولتی حمایت میکند اما اعلام کرده است که به رسمیت شناختن دولت فلسطین تنها در پایان یک فرآیند صلح باید انجام شود.
گزارشهای تکمیلی توسط لورا دوبوا در بروکسل و نری زیلبر در تلآویو.