کاهش پیشنهادی ارقام به منظور ساده‌سازی محاسبات مالی و حسابداری و کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس طراحی شده است. © عابدین طاهرکناره/EPA/Shutterstock
کاهش پیشنهادی ارقام به منظور ساده‌سازی محاسبات مالی و حسابداری و کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس طراحی شده است. © عابدین طاهرکناره/EPA/Shutterstock

ایران در پی حذف صفرها از واحد پول خود پس از دهه‌ها کاهش ارزش

ترکیه، رومانی و زامبیا همگی پس از تورم فزاینده، صفرهایی را از اسکناس‌های خود حذف کرده‌اند

ایران پس از دهه‌ها تورم و مشکلات اقتصادی که ارزش واحد پول این کشور را کاهش داده، پیشنهاد حذف چهار صفر از ریال را مطرح کرده است.

کمیته اقتصادی مجلس روز یکشنبه کلیات لایحه دولت برای بازتعریف ارزش ریال را تصویب کرد. شمس‌الدین حسینی، رئیس این کمیته، گفت که واحد پول جدید همچنان ریال نامیده خواهد شد و هر یک واحد آن معادل 10,000 ریال فعلی خواهد بود.

کاهش پیشنهادی ارقام با هدف ساده‌سازی محاسبات مالی و حسابداری، و کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس صورت گرفته است. حسینی افزود که ریال جدید خود از 100 قران تشکیل خواهد شد.

واحد پول ایران به دلیل تحریم‌های بین‌المللی که این کشور را از سیستم بانکداری جهانی منزوی کرده و اقتصادش را تحت فشار قرار داده، با کاهش ارزش قابل توجهی روبرو بوده است.

ارزش ریال در روزهای اخیر به دلیل ادامه نااطمینانی‌های سیاسی پس از جنگ 12 روزه بین اسرائیل و ایران در ماه ژوئن، در برابر دلار بیشتر تضعیف شد.

ایران از دهه 1990 به فکر اصلاح واحد پول خود بوده است. این لایحه باید به طور رسمی برای تصویب به مجلس ارائه شود و در نهایت برای تبدیل شدن به قانون نیاز به تأیید شورای نگهبان، نهاد قانون اساسی که لوایح جدید را بررسی می‌کند، خواهد داشت.

جعفر قادری، نایب رئیس کمیته، هفته گذشته گفت که حذف صفرها هیچ تأثیری بر تورم نخواهد داشت، اما می‌تواند هزینه‌های تراکنش را کاهش دهد.

تحلیلگران بر این باورند که این اقدام ظاهری، مگر آنکه با کنترل تورم و اصلاحات مالی همراه باشد، نخواهد توانست هیچ‌یک از مشکلات اقتصادی کشور را کاهش دهد.

کامران نادری، اقتصاددان، هفته گذشته در مطبوعات محلی نوشت که حذف صفرها «نه یک سیاست پولی مؤثر و نه مکانیزمی برای کنترل تورم است. بلکه صرفاً یک تعدیل رسمی در واحد پول برای اهداف حسابداری است.»

ایران تنها کشوری نیست که به اصلاح واحد پول خود فکر می‌کند. در 25 سال گذشته، کشورهایی از جمله ترکیه، رومانی و زامبیا پس از دوره‌های تورم فزاینده که شهروندان را مجبور به حمل مقادیر زیادی اسکناس برای معاملات روزانه می‌کرد، صفرها را از واحدهای پولی خود حذف کرده‌اند.

شکل جدید شِکِل اسرائیل در سال‌های 1985-1986 با حذف سه صفر از شِکِل قدیمی که دچار ابرتورم شده بود، معرفی شد. شِکِل قدیمی خود نیز اندکی پیش از آن جایگزین پوند رو به سقوط اسرائیل شده بود.

علاوه بر تورم، چالش‌های دیگری که اقتصاد ایران با آن روبروست شامل وابستگی بیش از حد به درآمدهای نفتی و یارانه‌ها، سوءمدیریت مزمن و فساد مرتبط با نخبگان متصل به قدرت است. تحریم‌ها علیه بانکداری و صادرات نفت، درآمدها را محدود کرده و سرمایه‌گذاری خارجی را کاهش می‌دهند.

اقتصاددانان می‌گویند بدون لغو تحریم‌ها، ایران کار زیادی برای تغییر مسیر اقتصاد خود نمی‌تواند انجام دهد.

پیش از حمله اسرائیل در ماه ژوئن که منجر به جنگ شد، تهران در حال مذاکره با آمریکا — که در جریان درگیری نیز ایران را بمباران کرد — بر سر توافقی برای کاهش تحریم‌ها در ازای محدودیت‌هایی بر برنامه هسته‌ای خود بود.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، هفته گذشته به فایننشال تایمز گفت که تهران آماده از سرگیری مذاکرات است، اگر آمریکا با جبران خسارات وارده در طول جنگ موافقت کند و تضمین دهد که ایران در طول مذاکرات دوباره مورد حمله قرار نخواهد گرفت.

به طور جداگانه، شورای عالی امنیت ملی ایران روز یکشنبه تشکیل شورای دفاعی جدیدی را برای «نظارت بر طرح‌های دفاعی و تقویت توانمندی‌های نیروهای مسلح به صورت متمرکز» تأیید کرد.