بریتانیا، فرانسه و کانادا با اعلام قصد خود برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین، به گامی نزدیک‌تر شده‌اند که فلسطینیان دهه‌هاست به دنبال آن بوده‌اند.
اما اعلامیه‌های آن‌ها یک پرسش حیاتی را بی‌پاسخ می‌گذارد: در بافت خشن و واقعی مناقشه امروز – با جنگی که اسرائیل در نوار غزه ویران‌شده به راه انداخته، تهدید به الحاق کرانه باختری اشغالی می‌کند و بیت‌المقدس شرقی را به عنوان بخشی از پایتخت خود اداره می‌کند – چه چیزی از فلسطین باقی مانده که به رسمیت شناخته شود؟
این اقدامات همچنین توالی روند صلح خاورمیانه را که اکنون عملاً متوقف شده است، بر هم می‌زند؛ روندی که در آن قرار بود پس از مذاکرات مفصل بین اسرائیل و سازمان آزادی‌بخش فلسطین، به رسمیت شناختن بین‌المللی هر کشور فلسطینی که از آن مذاکرات پدید می‌آمد، انجام شود.
ایهود اولمرت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، گفت که اقدام متحدان غربی اسرائیل در به رسمیت شناختن فلسطین معنای متفاوتی به خود گرفته است.
آنچه قرار بود پاداشی برای فلسطینیان باشد – جشن موفقیت‌آمیز پایان بیش از هشت دهه درگیری – در سال ۲۰۲۵ به مجازاتی برای اسرائیل تبدیل شده است.
اولمرت که دوره نخست‌وزیری وی بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ آخرین باری بود که یک رهبر اسرائیلی به طور جدی با پیچیدگی‌های راه‌حل دو کشوری دست و پنجه نرم کرد، گفت که این بازتاب "ناامیدی واقعی از دست دادن اعتماد" است.
به نظر اولمرت، گویی آن‌ها به جانشین او، نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، می‌گوینند: "شما به ما، به هیچ یک از تلاش‌های ما گوش ندادید – پس چه چیزی جز استفاده از این، چیزی که شما به شدت با آن مخالفید، برای ما باقی می‌ماند."
اولمرت گفت که شناسایی‌های وعده داده شده، تهدیدی برای از بین بردن میراث طولانی‌ترین نخست‌وزیر اسرائیل است که تقریباً دو دهه در قدرت خود را صرف جلوگیری از شکل‌گیری یک کشور فلسطینی کرده است.
دولت‌های نتانیاهو، شهرک‌سازی‌ها را گسترش داده‌اند، زمین‌های بیشتری را تحت کنترل دولت اسرائیل درآورده‌اند و تشکیلات خودگردان فلسطین را که در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است، به عنوان حامی تروریسم، مشابه حماس، گروه شبه‌نظامی که در سال ۲۰۰۷ غزه را از تشکیلات خودگردان خارج کرد، معرفی کرده‌اند.
اکنون نتانیاهو، که از پذیرش مسئولیت مقیاس رنج غیرنظامیان وارد شده بر غزه توسط اسرائیل سر باز می‌زند، با چشم‌انداز به رسمیت شناخته شدن کشور فلسطین توسط چهار عضو از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل مواجه است. چین و روسیه قبلاً این کار را انجام داده‌اند.
این امر انزوای دیپلماتیک اسرائیل را عمیق‌تر خواهد کرد، در حالی که این کشور با اتهامات نسل‌کشی در دیوان بین‌المللی دادگستری، عالی‌ترین دادگاه سازمان ملل، می‌جنگد و خود نخست‌وزیر نیز با اتهامات جنایات جنگی در دادگاه کیفری بین‌المللی روبرو است.
تعهدات سه کشور گروه ۷ برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین پیش از مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر، همگی با شرایطی همراه هستند.
پیشنهاد سر کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، به پایان دادن بحران در غزه توسط نتانیاهو بستگی دارد، در حالی که کانادا از تشکیلات خودگردان فلسطین، که توسط رئیس‌جمهور پیر و نامحبوب محمود عباس اداره می‌شود، می‌خواهد اصلاحات جدی انجام داده و اولین انتخابات خود را در تقریباً دو دهه برگزار کند.
این اعلامیه‌ها با خصومت عمیق ائتلاف راست افراطی نتانیاهو روبرو شده است، ائتلافی که توسط احزابی که به دنبال الحاق کرانه باختری هستند، حمایت می‌شود.
آخرین باری که نتانیاهو – با اکراه – در روند صلح مشارکت کرد، در سال ۲۰۱۴ و تحت فشار شدید دولت اوباما بود.
روند به رسمیت شناختن کشور فلسطین همچنین با محدودیت‌های قوانین بین‌المللی مواجه خواهد شد: کنوانسیون مونته‌ویدئو ۱۹۳۳ حداقل معیارهایی را برای یک کشور تعیین می‌کند، که شامل جمعیت دائم، مرزهای مشخص و دولت است.
یک دیپلمات کانادایی آگاه از این موضوع گفت که این یکی از دلایلی است که مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا، اصرار دارد که تشکیلات خودگردان فلسطین – یک نهاد نیمه‌خودمختار که توسط توافقنامه اسلو در دهه ۱۹۹۰ تأسیس شد – متعهد به اصلاحاتی شود که میزان مشروعیت دموکراتیک را به دولت عباس بازگرداند.
تشکیل کشور فلسطین همچنین با دشواری‌های عملی مواجه است که امروز به اندازه سال ۱۹۸۸ که یاسر عرفات، رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین، برای اولین بار ادعای رسمی خود را برای یک ملت فلسطینی مطرح کرد، جدی است. ادعایی که شعر محمود درویش را با نثر قطعنامه‌های سازمان ملل آمیخت. او دولتی در تبعید، مستقر در الجزایر، ایجاد کرد.
مهم‌تر از همه، اسرائیل تمام مرزها را کنترل کرده و سرزمینی را اشغال کرده است که هر کشور فلسطینی می‌تواند بر آن بنا شود. قدرت‌های جهانی عمدتاً از حاکمیت فلسطینیان بر منطقه‌ای حمایت کرده‌اند که تقریباً با خط آتش‌بس ۱۹۶۷ همسو است و شامل کرانه باختری، بیت‌المقدس شرقی و نوار غزه – سرزمین‌هایی که اسرائیل از اردن و مصر گرفت – می‌شود.
وزیر دفاع اسرائیل، اسرائیل کاتز، که دولت وی در ماه مه برنامه‌های ساخت ۲۲ شهرک جدید در کرانه باختری را اعلام کرد، در مورد فشار برای به رسمیت شناختن گفت: "آن‌ها کشور فلسطینی را روی کاغذ به رسمیت خواهند شناخت – و ما کشور یهودی-اسرائیلی را در واقعیت خواهیم ساخت."
با این حال، حتی اگر به رسمیت شناختن غربی تغییر اندکی در قلمرو ایجاد کند، فلسطینیان می‌گویند که این امر روحیه را تقویت کرده و به ادعای دولت‌بودن سازمان آزادی‌بخش فلسطین که تحت محاصره است، وزن خواهد داد.
مصطفی برغوثی، عضو شورای قانونگذاری فلسطین و مذاکره‌کننده همیشگی با دیپلمات‌های غربی، گفت: "این هنوز هم بسیار مفید خواهد بود، زیرا حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین را تأیید می‌کند، که اسرائیل در تلاش است آن را از بین ببرد."
"مسئله به رسمیت شناختن یک موضوع سیاسی است – پذیرفتن قانونی آنچه این کشورها همیشه در مورد آن صحبت می‌کنند، یعنی راه‌حل دو کشوری."
نمایندگی‌های فلسطین در بریتانیا، فرانسه یا کانادا نیز به سفارتخانه‌های کامل تبدیل خواهند شد و از حقوق و مصونیت‌های دیپلماتیک برخوردار شده و می‌توانند به عنوان یک کشور معاهدات را امضا کنند.
یک دیپلمات فلسطینی مستقر در بریتانیا گفت: "کشورها متحدانی دارند، متحدان مسئولیت‌هایی دارند. تا آن زمان، ما فلسطینیان فقط دوستانی داریم."
ویکتور کتان، که به عنوان مشاور حقوقی دپارتمان امور مذاکرات فلسطین در رام‌الله خدمت کرده است، گفت که این شناسایی‌ها استدلال سنتی اسرائیل را که در مخالفت با کشور مستقل فلسطینی تنها نیست، تضعیف خواهد کرد.
حدود ۱۴۷ کشور قبلاً کشور فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند، اما اضافه شدن بریتانیا، فرانسه و کانادا نشان‌دهنده تغییر قابل توجهی از سوی دولت‌های قدرتمند غربی است که به طور سنتی به عنوان متحدان بی‌چون‌وچرای اسرائیل شناخته می‌شوند.
این تغییر به ویژه از سوی بریتانیا، قدرت استعماری که پس از جنگ جهانی اول، فلسطین تحت قیمومت را اداره می‌کرد، و با صدور اعلامیه بالفور، راه را برای شکل‌گیری یک دولت یهودی در سرزمین فلسطین هموار کرد و درگیری را که دهه‌ها بعد همچنان ادامه دارد، دامن زد، بسیار مهم است.
کتان، که اکنون حقوق بین‌الملل را در دانشگاه ناتینگهام تدریس می‌کند، گفت: "اسرائیلی‌ها همیشه استدلال 'اقلیت اخلاقی' قوی‌ای داشتند، که تا زمانی که برخی از کشورهای بزرگ غربی ... هنوز فلسطین را به رسمیت نشناسند، همیشه یک علامت سوال بر ادعاهای آن برای دولت‌بودن و حاکمیت وجود خواهد داشت."
"اما اکنون که این استدلال در حال فروپاشی است – به نظر می‌رسد تقریباً همه فلسطین را به رسمیت خواهند شناخت، به جز ایالات متحده – این امر به شدت ادعاهای فلسطینیان برای دولت‌بودن را تقویت می‌کند."
اقدامات بریتانیا، فرانسه و کانادا، کاخ سفید را به شدت خشمگین کرده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، گفته است که این اقدامات تهدیدی برای مذاکرات تجاری با کانادا محسوب می‌شوند. سیاست دیرینه ایالات متحده مقاومت در برابر تلاش‌های حامیان فلسطین برای به دست آوردن برخی از نشانه‌های دولت‌بودن بوده است.
پنجشنبه، وزارت خارجه آمریکا تحریم‌هایی را علیه سازمان آزادی‌بخش فلسطین اعمال کرد، از جمله به دلیل "اقدامات برای بین‌المللی کردن مناقشه خود با اسرائیل از طریق دادگاه کیفری بین‌المللی و دیوان بین‌المللی دادگستری".
دیپلمات‌های غربی مستقر در بیت‌المقدس گفتند که تلاش‌های دیپلماتیک دیگری نیز برای ارتقاء جایگاه کشور نوپای فلسطین در حال انجام است، از جمله تلاشی برای ارتقاء "وضعیت ناظر" فلسطین در سازمان ملل به عضویت کامل.
ایالات متحده دو بار این تلاش‌ها را وتو کرده است، آخرین بار در آوریل ۲۰۲۴.
یکی از دیپلمات‌ها گفت: "آن‌ها بی‌شک دوباره وتو خواهند کرد – اما این بار، آن‌ها در برابر موج بزرگی از افکار عمومی بین‌المللی خواهند بود، نه فقط یک رأی فنی که به طور معمول نادیده گرفته می‌شود."