وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که ایالات متحده باید با جبران خسارات وارده به ایران در طول جنگ ماه گذشته موافقت کند؛ این در حالی است که تهران موضع خود را سخت‌تر کرده و شرایط جدیدی را برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با دولت ترامپ تعیین کرده است.
عباس عراقچی به فایننشال تایمز گفت که ایران در پی درگیری ۱۲ روزه با اسرائیل، که ایالات متحده نیز با وجود مذاکرات قبلی با ایران، برای مدت کوتاهی به آن پیوست، به «معامله‌های عادی» رضایت نخواهد داد.
وی در مصاحبه‌ای در تهران اظهار داشت: «آنها باید توضیح دهند که چرا در میانه مذاکرات به ما حمله کردند، و باید تضمین کنند که این [حملات را در مذاکرات آینده] تکرار نخواهند کرد. و همچنین باید خساراتی را که وارد کرده‌اند، جبران کنند.»
عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران، گفت که او و استیو ویتکاف، فرستاده ایالات متحده، در طول جنگ و پس از آن پیام‌هایی را با یکدیگر تبادل کرده‌اند. عراقچی به طرف آمریکایی گفته است که برای حل بن‌بست چندین ساله بر سر برنامه هسته‌ای ایران، به یک «راه‌حل برد-برد» نیاز است.
او گفت: «مسیر مذاکره باریک است اما ناممکن نیست. من باید رده‌های بالای خود را متقاعد کنم که اگر وارد مذاکره شویم، طرف مقابل با عزمی واقعی برای یک توافق برد-برد می‌آید.»
عراقچی افزود که ویتکاف تلاش کرده است او را متقاعد کند که این امر ممکن است و پیشنهاد از سرگیری مذاکرات را داده است. اما این دیپلمات کهنه‌کار ایرانی اضافه کرد: «ما به اقدامات واقعی اعتمادساز از سوی آنها نیاز داریم.»
وی گفت که این اقدامات باید شامل جبران مالی، بدون ارائه جزئیات، و تضمین‌هایی باشد که ایران در طول مذاکرات دوباره مورد حمله قرار نخواهد گرفت.
عراقچی گفت: «پیام من [به ویتکاف] چندان پیچیده نیست. من گفتم که تجاوز اخیر ثابت کرد که برای برنامه هسته‌ای ایران راه‌حل نظامی وجود ندارد، اما می‌توان یک راه‌حل مذاکره‌ای یافت.»
درگیری‌ها در تاریخ ۱۳ ژوئن پس از آن آغاز شد که اسرائیل ۴۸ ساعت قبل از برگزاری ششمین دور مذاکرات غیرمستقیم بین عراقچی و ویتکاف، حملات هوایی گسترده‌ای را به ایران آغاز کرد.
علاوه بر هدف قرار دادن سایت‌های هسته‌ای، اسرائیل بخش زیادی از پدافند هوایی ایران را منهدم کرد، فرماندهان ارشد نظامی و حداقل ۱۳ دانشمند هسته‌ای را ترور کرد، و به گفته مقامات ایرانی، بیش از ۱۰۰۰ نفر را به شهادت رساند.
ایران نیز در پاسخ، موشک‌ها و پهپادهای زیادی را به سمت اسرائیل شلیک کرد که مقامات اسرائیلی می‌گویند ۲۹ نفر در این حملات کشته شدند.
دو روز قبل از میانجیگری برای آتش‌بس، واشنگتن دو سایت اصلی غنی‌سازی اورانیوم ایران، فردو و نطنز، را بمباران کرد و موشک‌هایی را به سمت تأسیسات جداگانه‌ای در اصفهان شلیک کرد که به شدت به تأسیساتی که تهران میلیاردها دلار برای آن هزینه کرده بود، آسیب رساند.
عراقچی گفت که یک کارخانه غنی‌سازی جدید و سوم در نزدیکی اصفهان — که تهران چند روز پیش از درگیری اعلام کرده بود در پاسخ به انتقاد هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعال خواهد شد — نیز مورد حمله قرار گرفته است.
این اولین بار است که ایران تأیید می‌کند این سایت مورد حمله قرار گرفته است.
عراقچی گفت: «تا آنجا که من می‌دانم، مقدمات [برای غنی‌سازی] فراهم شده بود، اما زمانی که مورد حمله قرار گرفت، فعال نبود.»
او در نشانه چالش‌های پیش روی از سرگیری دیپلماسی، گفت که این جنگ مقاومت فزاینده‌ای را در برابر مذاکرات در داخل ساختار حاکم ایران تقویت کرده و همچنین درخواست‌هایی را از سوی برخی در جمهوری اسلامی برای نظامی کردن برنامه هسته‌ای آن به وجود آورده است.
وزیر امور خارجه تأکید کرد که حکومت ایران متعهد به یک برنامه صلح‌آمیز و غیرنظامی است، دکترین خود را تغییر نخواهد داد و به فتوای دو دهه‌ای آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران، مبنی بر ممنوعیت توسعه سلاح‌های هسته‌ای پایبند خواهد بود.
اما عراقچی گفت که جنگ تنها بی‌اعتمادی به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، را عمیق‌تر کرده است. ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، توافق ۲۰۱۵ را که ایران با دولت اوباما و دیگر قدرت‌های جهانی امضا کرده بود، کنار گذاشت.
عراقچی گفت: «احساسات ضد مذاکره بسیار بالاست. مردم به من می‌گویند: 'دیگر وقتت را تلف نکن، فریب آنها را نخور... اگر آنها به مذاکره می‌آیند، فقط پوششی برای اهداف دیگرشان است.'»
در حالی که هم ایران و هم ایالات متحده پیش از جنگ اعلام کرده بودند که مذاکرات در حال پیشرفت است، آنها بر سر خواسته ترامپ مبنی بر اینکه ایران باید تمام غنی‌سازی اورانیوم داخلی را متوقف کند، اختلاف داشتند؛ خواسته‌ای که تهران آن را رد کرد.
رهبران ایران از آن زمان تاکنون بر موضع خود پافشاری کرده‌اند و استدلال می‌کنند که تهران به عنوان امضاکننده معاهده عدم اشاعه هسته‌ای، حق غنی‌سازی دارد.
اگرچه ایران پس از جنگ همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حالت تعلیق درآورد، عراقچی گفت که انتظار دارد ماه آینده با دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل درباره یک «شیوه جدید همکاری» گفتگو کند.
مقامات غربی می‌گویند که اگرچه برنامه هسته‌ای ایران به شدت آسیب دیده، اما نابود نشده است. آنها همچنین معتقدند که ایران بخشی، اگر نگوییم تمام، از ذخیره ۴۰۸ کیلوگرمی اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد، که نزدیک به درجه تسلیحاتی است، را حفظ کرده است.
عراقچی گفت که از محل این ذخیره اطلاعی ندارد، اما افزود که تهران قابلیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را حفظ کرده است.
عراقچی گفت: «ساختمان‌ها قابل بازسازی هستند. ماشین‌ها قابل جایگزینی هستند، زیرا فناوری آن وجود دارد. ما دانشمندان و تکنسین‌های زیادی داریم که در تأسیسات ما کار می‌کردند. اما اینکه چه زمانی و چگونه غنی‌سازی خود را از سر بگیریم، به شرایط بستگی دارد.»
ترامپ روز دوشنبه هشدار داد که ایران «سیگنال‌های ناخوشایندی» ارسال می‌کند و گفت که اگر تهران غنی‌سازی را از سر بگیرد، ایالات متحده می‌تواند حملات جدیدی را آغاز کند و افزود: «ما [برنامه هسته‌ای را] سریع‌تر از آنچه شما بتوانید انگشت خود را تکان دهید، نابود خواهیم کرد.»
عراقچی بار دیگر تأکید کرد که تا زمانی که ترامپ از ایران بخواهد با غنی‌سازی صفر موافقت کند، توافقی ممکن نخواهد بود، اما گفت که واشنگتن باید نگرانی‌های خود را از طریق مذاکرات حل کند.
عراقچی گفت: «ما می‌توانیم مذاکره کنیم، آنها می‌توانند استدلال خود را ارائه دهند و ما استدلال خود را ارائه خواهیم داد. اما با غنی‌سازی صفر، ما چیزی نداریم.»
یک مقام آمریکایی گفت که واشنگتن «آماده گفتگوی مستقیم با ایرانیان است.» دولت ترامپ روز چهارشنبه بر عزم خود برای ادامه کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران تأکید کرد؛ زمانی که تحریم‌های جدیدی را علیه یک شبکه کشتیرانی نفتی اعمال کرد.
عراقچی از بریتانیا، فرانسه و آلمان، امضاکنندگان اروپایی توافق ۲۰۱۵، انتقاد کرد. آنها هشدار داده‌اند که اگر تهران مذاکرات با واشنگتن و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر نگیرد، در پایان ماه اوت مکانیسم «بازگشت فوری» را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل فعال خواهند کرد.
عراقچی گفت که اگر آنها این کار را بکنند، تهران مذاکرات با قدرت‌های اروپایی را پایان خواهد داد و آنها را به عدم پایبندی به تعهداتشان تحت توافق ۲۰۱۵ متهم کرد.
او گفت: «با اروپایی‌ها، در حال حاضر دلیلی برای مذاکره وجود ندارد زیرا آنها نمی‌توانند تحریم‌ها را لغو کنند، نمی‌توانند کاری انجام دهند. اگر آنها بازگشت فوری را انجام دهند، به این معنی است که این پایان راه برای آنهاست.»
گزارش اضافی توسط ابیگیل هاوسلونر از واشنگتن