مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، روز چهارشنبه از برنامه‌هایی برای سخت‌گیری بر دارندگان روادید دانشجویی چینی و افزایش نظارت بر متقاضیان جدید روادید از چین و هنگ‌کنگ خبر داد که این اقدام به رویکرد تقابلی دولت ترامپ در قبال پکن شدت می‌بخشد.
روبیو در بیانیه‌ای گفت که وزارت امور خارجه با همکاری وزارت امنیت داخلی برای «لغو تهاجمی» روادید دانشجویان چینی در ایالات متحده، «از جمله آن‌هایی که با حزب کمونیست چین ارتباط دارند یا در رشته‌های حساس تحصیل می‌کنند»، تلاش خواهد کرد.
او مشخص نکرد که کدام حوزه‌های تحصیلی هدف قرار خواهند گرفت – از ۲۷۷,۳۹۸ دانشجوی چینی در دانشگاه‌های آمریکا در سال گذشته، بیش از ۱۱۰۰۰۰ نفر در رشته‌های ریاضی، مهندسی، علوم و فناوری مشغول به تحصیل بودند – یا «ارتباطات» به چه معناست. حدود ۱۰۰ میلیون نفر عضو حزب کمونیست چین هستند که عضویت در آن اغلب به عنوان مسیری برای دستیابی سریع‌تر به وضعیت اجتماعی و اقتصادی بالاتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، نه یک عمل تعهد ایدئولوژیک.
روبیو همچنین جزئیاتی درباره اقدامات اضافی که این وزارتخانه برای بررسی متقاضیان جدید روادید انجام خواهد داد، و اینکه آیا این اقدامات فقط شامل روادید دانشجویی می‌شود یا همه دسته‌های روادید را در بر می‌گیرد، ارائه نکرد. وزارت امور خارجه بلافاصله به درخواست برای اظهار نظر پاسخی نداد.
اما بیل بیشاپ، نویسنده خبرنامه تأثیرگذار Sinocism، گفت که او تردید دارد دولت ترامپ «ارتباط با حزب کمونیست چین یا تحصیل در رشته‌های حساس» را به طور محدود تعریف کند.
بیشاپ در خبرنامه چهارشنبه شب خود نوشت: «بنابراین، این اقدام احتمالاً پیامدهای گسترده و ناخواسته‌ای خواهد داشت که برخی از آن‌ها ممکن است به نفع [چین] و به ضرر آمریکا باشد، نه‌تنها هزینه‌های شخصی برای دانشجویانی که در حال حاضر در مدارس آمریکا تحصیل می‌کنند و اکنون از کشور اخراج خواهند شد.»
اعلامیه روبیو در حالی صورت می‌گیرد که دولت ترامپ به دنبال مجازات کالج‌ها و دانشگاه‌های آمریکایی متهم به نقض فرمان‌های اجرایی رئیس‌جمهور در مورد یهودستیزی و تنوع با تهدید به کاهش تعداد دانشجویان بین‌المللی بوده است. وزارت امور خارجه پیش از این نیز اقدام به لغو روادید برخی از دانشجویان خارجی کرده بود که دولت آن‌ها را به رهبری تظاهرات طرفدار فلسطین در محوطه‌های دانشگاهی متهم کرده بود.
هفته گذشته، دولت توانایی دانشگاه هاروارد را برای پذیرش دانشجویان خارجی لغو کرد و گفت هزاران دانشجوی ثبت‌نام‌شده باید به دانشگاه دیگری منتقل شوند یا کشور را ترک کنند، اقدامی که به طور موقت توسط یک قاضی فدرال مسدود شده است. بیشترین نسبت دانشجویان خارجی در هاروارد – نزدیک به ۱۳۰۰ نفر – چینی هستند.
ترامپ روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت که باید سقف ۱۵ درصدی برای تعداد دانشجویان خارجی که هاروارد یا سایر دانشگاه‌ها می‌توانند نسبت به کل دانشجویان خود پذیرش کنند، وجود داشته باشد.
در دوران اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ، وزارت دادگستری محققان علمی و اساتید چینی‌تبار در دانشگاه‌های آمریکایی را تحت برنامه‌ای به نام «ابتکار چین» (China Initiative) تحت تعقیب قرار داد و آن‌ها را متهم به دریافت پول از دولت چین در ازای ارائه مواد تحقیقاتی حساس کرد، اتهامی که برخی از آن‌ها رد کردند.
دولت بایدن به هدف قرار دادن محققان دانشگاهی ادامه داد و سپس «ابتکار چین» را در سال ۲۰۲۲، در میان انتقادات مبنی بر هدف قرار دادن نژادی آمریکایی‌های چینی‌تبار و سایر افراد با تبار چینی، متوقف کرد.
مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، روز پنجشنبه این سخت‌گیری روادید را «غیرمنطقی» خواند و گفت که این اقدام «دروغ به اصطلاح آزادی و گشایش را که آمریکا همیشه تبلیغ کرده است، برملا می‌کند و تنها به اعتبار بین‌المللی خود آمریکا آسیب بیشتری خواهد رساند.»
جدیدترین اقدام واشنگتن، روز پنجشنبه در چین نگرانی‌هایی ایجاد کرده است.
کتی تو، محقق هوش مصنوعی چینی که یک شرکت مشاوره آموزشی در پکن را اداره می‌کند، گفت که بسیاری از دانشجویانی که او با آن‌ها کار می‌کند، اکنون به دلیل عدم قطعیت، برای دانشگاه‌های کشورهای دیگر – از جمله انگلیس و سنگاپور – درخواست می‌دهند.
او گفت: «من در آمریکا تحصیل کردم چون عاشق آنچه آمریکا بود: باز، فراگیر و متنوع. حالا دانشجویان من و خودم از سیاست ترامپ احساس سیلی خوردن می‌کنیم.»
تو افزود: «امیدوارم دموکراسی آمریکا توانایی خودترمیمی خود را حفظ کند و دوباره پذیرای دانشجویان بین‌المللی باشد.»
این گزارش با مشارکت آرون شفر، پی‌لین وو و لیریک لی تهیه شده است.