تصویرسازی: ساتوشی کامبایاشی
تصویرسازی: ساتوشی کامبایاشی

هنگ کنگ با یک سلحشور سرمایه‌داری خداحافظی می‌کند

دیوید وب یک سهامدار نمونه بود

دیوید وب سریعاً به ZX اسپکتروم یا "اسپکی"، رایانه‌ای که در سال ۱۹۸۲ با حافظه حداکثر ۴۸ کیلوبایت و کلیدهای لاستیکی عرضه شد، دسترسی پیدا کرد. قبل از اینکه ۱۸ ساله شود، کتابی با عنوان "سوپرشارژ کردن اسپکتروم شما" نوشته بود که نشان می‌داد چگونه با ترفندها و تکنیک‌های کد ماشینی مورد علاقه‌اش، حداکثر استفاده را از این دستگاه ببرد. آنچه او را از دیگر علاقه‌مندان متمایز می‌کرد، نحوه هزینه کردن حق‌الزحمه‌هایش بود. او با دوچرخه به بانک خود در آکسفورد می‌رفت تا در لندن سفارشی برای خرید تعدادی سهم ثبت کند. ("آقای جوان، کدام سهم را می‌خواهید بخرید؟")

این علاقه به طور طبیعی منجر به شغلی در بانکداری سرمایه‌گذاری شد. ذهن روشمند او بر آنچه می‌توان کد ماشینی سرمایه‌داری نامید تسلط یافت: قوانین، مقررات و اصول اقتصادی که بازارها را فعال کرده و شرکت‌ها را در قبال مشتریان و مالکانشان پاسخگو می‌سازند. در سال ۱۹۹۱ او همین کنجکاوی را در مورد هنگ کنگ به کار گرفت، جایی که برای یک دوره دو ساله به آن نقل مکان کرد که هرگز به پایان نرسید. او می‌گوید: "من عاشق آنجا شدم." هفت سال بعد، زمانی که بحران مالی آسیا شهر را لرزاند، آقای وب به اندازه کافی پول درآورده بود که بازنشسته شود. بنابراین در اوایل دهه ۳۰ زندگی‌اش، شروع به تلاش برای اشکال‌زدایی سرمایه‌داری هنگ کنگ کرد، ترفندها و تکنیک‌های مورد علاقه‌اش را از طریق وب‌سایت خود (webb-site.com) و یک خبرنامه که اکنون بیش از ۳۰,۰۰۰ مشترک دارد، به اشتراک گذاشت.

در مراسم خداحافظی که توسط باشگاه خبرنگاران خارجی در هنگ کنگ در ۱۲ مه برگزار شد، آقای وب که با بیماری سرطان مبارزه می‌کند، درباره دستاوردهای خود فلسفی صحبت کرد. او گفت گاهی اوقات اوضاع را بهتر کرده است؛ در مواقع دیگر تغییرات ناگوار را به تأخیر انداخته است. او گفت: "این هم یک پیروزی است."

هنگ کنگ اغلب به عنوان سنگر آزادی اقتصادی جشن گرفته می‌شد. اما آقای وب می‌گوید وقتی او فعالیت‌های خود را آغاز کرد، حاکمیت شرکتی آن "ضعیف" بود. گزارش‌های شرکتی کند و ناچیز بودند. سهامداران باید چهار ماه برای یک خلاصه دو صفحه‌ای از نتایج سالانه یک شرکت و یک ماه دیگر برای گزارش سالانه صبر می‌کردند. در همان زمان، جلسات سهامداران سریع و سطحی بودند. حتی لوایح مهم اغلب با نشان دادن دست تصویب می‌شدند، صرف نظر از اینکه هر "دست" نماینده چند سهم بود. کسب‌وکارهای بزرگ بر مجلس و کمیته فهرست‌گذاری که قوانین شرکت‌ها را در بازار بورس تعیین می‌کند، سلطه داشتند.

در سال ۲۰۰۳، او از یک "اشکال" در قانون شرکت‌ها که از بریتانیا به ارث رسیده بود، سوءاستفاده کرد؛ این اشکال به پنج سهامدار اجازه می‌داد تا رأی‌گیری رسمی در مورد قطعنامه‌های شرکت را مطالبه کنند. او ده سهم از هر یک از شرکت‌های موجود در شاخص هانگ سنگ (Hang Seng)، معیار اصلی بازار بورس هنگ کنگ، خریداری کرد و آنها را بین خودش، همسرش و سه شرکت متعلق به او تقسیم نمود. با این پایگاه، او توانست شرکت‌ها را ملزم کند که رأی‌گیری را به درستی انجام دهند: یک سهم، یک رأی. او همچنین تهدید کرد که اگر این کار را نکنند، نتایج را خودش منتشر خواهد کرد. پنج سهم اضافی او به وی اجازه می‌داد نمایندگانی را منصوب کند تا در جلسه در کنار او حاضر شوند. او این پنج جایگاه را به مطبوعات پیشنهاد داد که در غیر این صورت از بسیاری از جلسات محروم بودند. او به شوخی گفت: "بلیت‌ها کمیاب‌تر از کنسرت رولینگ استونز خواهند بود." برخی از روزنامه‌نگاران دعوت را پذیرفتند، عمدتاً به این دلیل که می‌خواستند ببینند او به جای شرکت، چه کاری انجام می‌دهد.

شرکت‌های بورسی موظفند "سرمایه‌گذاری‌های مهم" از جمله سهامداری در سایر شرکت‌ها را افشا کنند. به اصرار آقای وب، رگولاتور شروع به اجرای این قانون کرد. این به او اجازه داد تا شبکه پیچیده‌ای از سهامداری‌ها بین ۵۰ شرکت را که او آن را شبکه انیگما نامید، ترسیم کند. یک شرکت ممکن است از شرکت دیگری با شرایط مطلوب وام بگیرد بدون هیچ قصدی برای بازپرداخت، یا با صدور تعداد زیادی سهم، سهم سرمایه‌گذاران مستقل را رقیق کند؛ سهامداران اقلیت اگر برای خرید آنها پول پرداخت نمی‌کردند، این سهام با تخفیف توسط افراد داخلی خریداری می‌شد. یک تولیدکننده چتر ۷۵ میلیارد سهم منتشر کرد (به قول آقای وب: "برای اینکه اگر همه روی زمین ده تا چتر بخواهند"). در سال ۲۰۱۷، شش هفته پس از انتشار نقشه او، سهام بسیاری از شرکت‌های شبکه انیگما سقوط کرد.

او همچنین علیه حقوق رأی‌دهی وزنی، که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد سهام ویژه‌ای با نفوذ بیشتر منتشر کنند، مبارزه کرد. او می‌ترسید که این امر باعث تثبیت بیشتر قدرتمندان شود و کنترل آنها از سهم مالکیتی‌شان فراتر رود. اما بورس هنگ کنگ مشتاق جذب شرکت‌های فناوری چینی به رهبری بنیان‌گذاران مشهور بود، که اغلب حتی در میان سرمایه‌گذاران اقلیت نیز محبوب هستند.

همه خریداران سهام به جزئیات درونی سرمایه‌داری علاقه زیادی ندارند. بسیاری صرفاً خواهان کسب بازدهی از یک سهم هستند، حتی بدون سایر حقوق مالکیتی. آنها خوشحالند که از تلاش‌های مدیران سرمایه‌گذار دقیق‌تری مانند آقای وب به صورت رایگان بهره ببرند. سرمایه‌داری در هنگ کنگ به لطف او بهتر کار می‌کند. و اگر سرمایه‌داران بیشتری شبیه او بودند، حتی بهتر هم کار می‌کرد. ¦

مشترکان اکونومیست می‌توانند برای خبرنامه نظرات ما ثبت‌نام کنند، که بهترین سرمقاله‌ها، ستون‌ها، مقالات مهمان و نامه‌های خوانندگان ما را گرد هم می‌آورد.